Bagimliligi yenmek, sorunun varligini kabul etmekle baslar. Bu oldukça zor olabilir, ancak iyilesme ve degisim yolundaki en önemli adimdir. Bu noktaya gelmek hiç kolay degildir. Ama hayatinizi degistirmek ve kontrolunu tekrar kazanmak gibi bir arzunuz varsa, samimi bir sekilde bagimlilik terapisi hakkinda düsünmeye baslamaniz gerekmektedir.
BAĞIMLILIK TEDAVİSİ ARINDIRMA (DETOKS) İLE BAŞLAR
Alkol ve uyusturucu madde bagimliliginiz varsa, muhtemelen tedavinize önce detoks yani arindirma ile baslamaniz gerekecektir. Bu, bagimli oldugunuz maddeyi birakmak ve ardindan maddenin vücudunuzdan temizlenene kadar beklemek anlamina gelir. Maddenin yoksunluk belirtileri de bu süreye dahildir.
Detoks süre ve siddeti kisiden kisiye degismektedir. Bunu kullanilan madde, kisinin bagimli oldugu süre, kisinin maddeyi ne kadar yogun ve çok kullandigi, kisinin yasi, genel tibbi durumu gibi birçok faktör etkilemektedir.
Detoks süreci içerisinde yoksunluk belirtileri siddeti hafiften agira degisebilmektedir. Alkol ve bazi uyusturucu maddelerin yoksunlugunda ölümcül komplikasyonlar dahi gelisebilir. Bu yüzden arindirma süreci bagimlilik uzmani olan bir psikiyatri hekimi tarafindan yönetilmelidir. Risk durumuna göre hekim önerisi ile ayakta yada yatarak tedavi planlanmalidir.
REHABİLİTASYON
Uyusturucu ve alkol bagimliligini yenmek için hem ayaktan hem de yatakli tedavi rehabilitasyon programlari mevcuttur. Çogunlukla uzmanlar yatarak tedavinin ayiklik konusunda en iyi sonuçlari verdigine inanmaktadir, çünkü maddeden tamamen izole bir tedavi ortaminin daha güvenli oldugunu bilirler. Ancak herkes yatarak tedaviden fayda görmez. Ayakta tedavi programlari bagimliligi yenmek için bazi avantajlari vardir. Bagimli birey madde istegiyle basetme stratejilerini farkeder ve ayik kalmaya yönelik degistirebilir. Terapide uzun vadede davranis degisiklikleri gelistirerek hayatlarinin kontrollerini tekrar kazanabilmelerine imkan saglanir.
ACİL DURUM YÖNETİMİ
Acil durum yönetimi, öncelikle genç bagimlilar için uygulanan bir tedavi yöntemidir. Ülkemizde madde bagimliligi için acil tedavi farklidir. Acil tedavide yasalarin izin verdigi çerçevede yani madde kullanimi nedeniyle bir kisi kendine ve etrafina zarar vermesi kosulunda kendi rizasi aranmaksizin tedavi için yönlendirilir. Tedavi motivasyonu olmayan kisilerde terapi süreci çok etkin olmamaktadir. Bu yüzden öncelikle ilk firsatta motivasyonel görüsme yapilmalidir. Amerika ve Avrupa'da ise olumlu davranislarinin ödüllendirilmesi ve istenmeyen davranislarinin ise sonuçlariya yüzlesmesi seklinde uygulanmaktadir. Davranissal terapinin ilkelerini davranis degisikligi olusturmak için kullanmaktadirlar.
BİLİŞSEL DAVRANISÇI TERAPİ
Bilissel davranisçi terapi günümüzde bir bagimlilik terapisi yönetimi olarak çok popüler hale geldi. Bu terapi yöntemi bagimli bireylere davranislarini nasil degistirecegini ögretmeyi amaçlamaktadir. Terapistler, hastanin bagimliliga neden olan ve sürdüren uyumsuz davranislarini belirlemesi için hastayla birlikte çalisir. Hasta, bagimliligin üstesinden gelmek için bu olumsuz davranislari olumlu olanlarla nasil degistirecegini ögrenir. Bu olumlu davranislar tekrarlanarak davranislarin dogal olarak degismesi hedeflenilir. Davranis degisikligi 1 ile 6 ay arasinda gelismektedir.
MOTİVASYONEL GÖRÜŞME
Inkârin iyilesmenin önündeki en büyük engeldir çünkü bagimli kisiler durumlarinin ciddiyetini çok geç farkederler. Aile ve yakinlari daha önce durumun ciddiyetini farkeder ve eyleme geçerler. Çogu bagimli birey ailesi ve yakinlarinin istegiyle tedavi sürecine girer hatta onlar tarafindan tedaviye zorlanirlar. Gerçekte henüz davranislarini degistirme arzulari yoktur. Bu durumda terapist, inkari ortadan kaldirmak ve hastanin sorununu fark etmesini saglamak için motivasyonel görüsme yapmalidir. Motivasyonel görüsmede terapist yargisizdir, destekleyicidir, empatik ve etkin bir sekilde bagimli bireyi dinler. Bagimli bireyin durumunu kabul etmesi ve daha iyi olmak için degismesi yönünde onu cesaretlendirir, destekler.
12 BASAMAK
12 basamak , Adsiz Alkolikler tarafindan olusturuldu ve temel ilkeleri diger bagimlilik türlerine uyarlandi. Birçok rehabilitasyon merkezi, diger tedavilerin yani sira 12 basamagi kullanmaktadir. Ayikligi sürdürmeye yardimci olmak için bir destek grubuna aktif olarak katilmaya tesvik eder. On iki basamaktaki ana fikir bagimli bireyin diger üyelerle deneyimlerini ve hikayelerini paylasmasi böylece ayikligini sürdürmesidir. Bu bir akran destek grubudur. Bu grup tüm dünyada milyonlarca insanin bagimli davranislarini degistirmeye yardimci olmaktadir.
AİLE TERAPİSİ
Bagimlilik, bir bireyden daha fazlasini etkileyen bir hastaliktir. Aile dinamikleri üzerindeki yikici etkisi nedeniyle bir aile hastaligi olarak anilmaktadir. Ayaktan ve yatakli tedavi merkezlerinin çogu, tüm ailenin etkilendigini ve yardim edilmesi gerektigini bildikleri için aile terapisi destegi sunmaktadirlar. Bagimlilik ve onum altinda yatan sorunlar ele alinarak aile bireyleri arasinda güven yeniden tesis edilmeye çalisilir.
TAMAMLAYICI TEDAVİ VE TERAPİLER
Bagimlilik terapisinde danismanlik ve grup terapi seanslari haricinde tamamlayici terapiler çok etkili olduklari için son zamanlarda oldukça popüler hale gelmistir. Tamamlayici terapiler geri çekilme yani yoksunluk belirtilerini azalmaya yardimci olur. Bireyi sadece bagimliliktan ziyade bir bütün olarak tedavi etmek için tasarlanmislardir. Akupunktur, hipnoz, masaj, gevseme ve meditasyon teknikleri, yoga, beslenme terapisi, müzik terapisi ve sanat terapisi dahil olmak üzere rehabilitasyon kliniklerinde kullanilan çesitli tamamlayici terapiler vardir.
Tamamlayici terapiler stresi azaltma ve genellikle nüksün nedeni olan can sikintisini gidermede oldukça etkilidir. Akupunktur gibi tedaviler anksiyete için özellikle faydalidir. Hipnoz bagimlilikla basa çikma stratejileri gelistirmek için kullanilmaktadir.
Meditasyon, aserme denilen madde kullanma istegiyle mücadelede etkilidir. Egzersiz kayma yani tekrar madde kullanma ile mücadelede de çok faydalidir. Birçok rehabilitasyon klinigi, hastalari için günlük egzersiz rutinleri olusturmustur.
Özetle; Bagimlilik her kisiyi farkli sekilde etkiler , bu nedenle tedavinin kisisellestirilmesi de önemlidir. Bir seyin bir kisi için ise yaramasi, herkes için ise yarayacagi anlamina gelmez. Zamanla ihtiyaçlar degistigi ve degisecegi için tedavi planlari da degismelidir.
