Nikotin, tütünde bulunan oldukça bagimlilik yapan bir kimyasaldir. Sigara bagimliligi fiziksel bir bagliliktir, kullanicilar hem fiziksel hem de zihinsel istek duymaya baslarlar. Bu da kullanicilarin bilinçli olarak nikotin tüketmeyi arzuladigi anlamina gelir. Sigara bagimliligi davranissaldir, insanlar tütün kullanimi içeren eylemlere bagimli hale gelirler. Yemek sonrasi veya stres altindayken oldugu gibi belirli durumlarda tütün kullanmaya alisirlar.
Nikotin, öncelikle tütün sigarasinin dumani solunarak tüketilir. Tütün içmenin diger yollari arasinda pipolar ve purolar bulunur.
Bir arastirmaya göre Türkiye’de yilda yaklasik 80.000 ölümden sigara ile ilgili hastaliklar sorumludur. Bu, günlük olarak yaklasik 223 kisinin sigaradan öldügü anlamina gelir. Ne kadar uzun süredir sigara içiyor olursaniz olun, su an sigarayi birakmak sagliginiza büyük ölçüde fayda saglayacaktir.
Sigara Bağımlılığı Etkileri
Nikotin vücutta ve zihinde birtakim hos hissettiren duygular yaratir. Tütün kullandiginizda, beyniniz iyi hissettiren kimyasallardan olan dopamin gibi nörotransmiterler salgilar. Bu durum kisa süren bir memnuniyet ve zevk duygusu yaratir. Ancak sigaralar nikotinin yani sira, tütün sigaralari kansere neden olan birçok maddeyi ve diger zararli kimyasallari içerir. Tütünde bulunan yaklasik 4.000 kimyasalin fiziksel, zihinsel ve psikolojik etkileri vardir. Tütün kullanimi, asagidaki ciddi saglik sorunlarina yol açar:
- Akciger kanseri
- Amfizem
- Kronik bronsit
- Lösemi
- Kalp hastaligi
- Inme
- Seker hastaligi
- Katarakt gibi göz sorunlari
- Kisirlik
- Düsük ve hamilelik komplikasyonlari
- Zayiflamis bagisiklik sistemi
- Tat veya koku duyusu kaybi
- Dis eti hastaligi ve dis sorunlari
- Erken yaslanmanin görünümü
- Peptik ülser hastaligi
- Kemik erimesi
Pasif içicilik, sigara içenlere yakin kisilerde akciger kanseri ve kalp hastaligi riskini artirir. Kapali alanda sigara içilen evlerde yasayan çocuklarin su saglik problemlerine sahip olma olasiliklari daha yüksektir:
- Ani bebek ölümleri
- Astim
- Solunum yolu enfeksiyonlari
- Kulak enfeksiyonlari
- Diger hastaliklar
Sigara Bağımlılığının Nedenleri
Sigara içmek veya diger tütün ürünlerini kullanmak nikotin bagimliligina neden olur. Nikotinin bagimlilik yapma düzeyi çok yüksektir, bu nedenle seyrek kullanimda bile bagimliliga yol açabilir.
Nikotin sakizi, pastiller veya bantlar gibi sigara birakma ürünlerinin nikotin bagimliligina neden olmasi mümkündür. Ancak bunun gerçeklesmesinin ihtimali oldukça düsüktür. Bunun nedeni, bu ürünlerdeki nikotin miktarinin tütündeki nikotinden çok daha düsük olmasi ve daha yavas olarak vücuda iletilmesidir.
Sigara Bağımlılığı Belirtileri
Sigara bagimliliginin belirtileri, bagimli olan kisi üzerinde oldukça net biçimde gözlemlenir. Bagimlilarin büyük çogunlugunda bu belirtilerin hepsi görünür. Bu belirtiler sunlari içerir:
- Tütün ürünlerini kullanmayi birakamazlar.
- Sigara kullanimi durduruldugunda yoksunluk semptomlari gözlemlenir.
- Saglik komplikasyonlari ortaya çiktiginda bile sigara içmeye devam etme arzusu kendini gösterir.
- Hayatlarini olumsuz etkilese bile tütün ürünlerini kullanmaya devam ederler.
Sigara Bağımlılığı Nasıl Aşılır?
Sigara bagimliligi tedavisi, büyük ölçüde ilaçlara ve yoksunluk belirtileri üzerinde çalismak ve basa çikma becerilerini ögrenmek için zaman ayirmakla iliskilenmektedir. Sigara birakma konusunda motivasyonel görüsme ile kisi cesaretlendirilmelidir.
Biyorezonans gibi etkisi konusunda spekulatif yöntemlerden ziyade saglik bakanliginca sertifikalandirilmis hekimler tarafindan onaylanmis tedavi alternatifleri önerilmektedir. Bunlar nikotin replasman tedavileri ve nikotin parsiyel agonist tedavileridir.
Nikotinden uzaklasmanizi kolaylastirmak için su önerileri göz önünde bulundurabilirsiniz:
- Düzenli olarak egzersiz yapin.
- Agzinizi ve ellerinizi mesgul eden atistirmaliklar seçin.
- Tüm tütün ürünlerini evinizden, arabanizdan ve çantalarinizdan çikarin.
- Sigara içen diger insanlarin yaninda olmak da dâhil olmak üzere, nüksetmeyi tetikleyebilecek durumlardan kaçinin.
- Saglikli ögünler olusturun.
- Tedaviniz hakkinda gerçekçi beklentileriniz olsun.
- Küçük hedefler belirleyin ve bu hedeflere ulastiginizda kendinizi ödüllendirin.
