Daha önceleri dürtü kontrol bozuklukları altında sınıflandırılan trikotillomani, DSM-5 ile birlikte saplantı-zorlantı bozukluğu ve ilişkili bozukluklar sınıflandırmasında yer almaya başlamıştır. Bu hastalık, kişinin kendine hakim olamayıp kendini durduramadan kıl yolmasıyla karakterize olup sıklığına ve şiddetine bağlı olarak da bölgesel kıl kaybına neden olabilmektedir. Yolunan kıllar bedenin herhangi bir bölgesinde (saçlı deri, kaşlar, kirpikler, beden, koltuk altı, genital bölge gibi) yer alabilmektedir. Yolma davranışından hemen önce kimilerinde giderek artan bir gerginlik duyumu olmaktadır. Yolma davranışı esnasında büyük bir haz alınsa da sonrasında beraberinde pişmanlığı getirir. Daha çok kadınlarda görülen bu bozukluk genelde çocukluk ya da ergenlik döneminde başlamaktadır. Bunaltı ya da duygudurum bozuklukları, başka dürtü kontrol bozuklukları ve kişilik bozuklukları ek tanılarına özellikle sık rastlanmaktadır. Tedavisinde ise genelde bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve farmakoterapi birlikte yürütülmektedir.
Bilişsel davranışçı terapiye göre bu hastalarda öncelikle yolma anı farkındalığı kazandırılmalıdır zira kişi, genelde yolmaya başladığının farkında bile olmayabilmektedir. Saç yolma davranışından hemen önce kişinin neler hissettiği ve düşündüğü dikkate alınmalı ve üzerine konuşulmalıdır. Kimi hastalarda farkındalık sağlamak adına yolduğu saçları bir poşette biriktirip bir sonraki seansa getirmesi istenebilir. Bu hem nesnel bir ölçüm sağlar hem de bazı kişilerde görülen saç köklerini ısırma ya da yutma gibi davranışların görülmesini engeller.
Randevu Talep Et
Kimi danışanlarda gözlem kağıdı tutmak da fayda sağlayabilmektedir. Saç yolma davranışını fark ettiği anda, o anın hemen öncesinde, o esnada ve sonrasında olmak üzere bedensel duyumları, dış etkenleri ve düşüncelerini not alması istenebilir. İçsel uyaranların etkisi çok baskınsa gevşeme egzersizleri yahut bilişsel yeniden yapılandırma tercih edilebilir.
Kimi danışanlarda ise yolma dürtüsü geldiğinde bu dürtü nesnesinin yerine bir başka nesneyi koymak işe yarayabilmektedir. Örneğin, kıl yolmak yerine oyun hamuruyla oynamak, kuruyemiş kabuğu soymak, stres topu kullanmak gibi… Yahut engelleyici birtakım önlemler alınabilir, örneğin eldiven takmak, takma tırnak kullanmak, acı oje sürmek, bileğe bir lastik takıp her kıl yolma dürtüsünde lastiği çekip bırakmak gibi… Bu tür davranışların en az üç dakika boyunca sürdürülmesi önerilir.
İlaç tedavisinde ise sıklıkla SSRI’lar kullanılmakta ve özellikle BDT ile birlikte kullanıldığında oldukça etkili olabilmektedirler.
