Her birey, yasını farklı farklı yaşar ve böylelikle pek çok yas çeşidi karşımıza çıkar. Kaybı yaşayan kişi bu sürece adapte olmak adına bazı stratejiler geliştirmeye çalışır ancak bir kısım insan bunu başaramaz. Ölen kişi ile bağını bitiremez ve yeni hayatına uyum sağlayamaz. İşte yas danışmanlığı bu noktada kişiye yardımcı olmayı amaçlar. Yas sürecini birkaç evreye ayıranların aksine Worden, bunun her zaman doğru olmayabileceğini düşünerek daha çok “kişinin, yas sürecine uyumlanmada yerine getirmesi gereken bazı maddeler”den bahseder. Bu ilkeleri birlikte inceleyelim:
Öncelikle kişi, kaybın gerçekliğini kabullenmelidir. Bazı insanlar yas sürecinde kişinin öldüğünü kabul etmez ve buna inanmak istemezler ancak yas danışmanlığında kişiye bu gerçekliğin farkındalığını kazandırmak önemlidir.
Kayba ilişkin duygular fark edilmeli ve kişiye, bu duyguları ifade edebileceği bir alan açılmalıdır. Bu duygular genelde üzüntü, öfke, suçluluk, çaresizlik, kaygı ve yalnızlık gibi duygular olabilmektedir.
Randevu Talep Et
Kaybedilen kişinin olmadığı bir dünyaya, bir çevreye uyum sağlamak da önemli bir diğer maddedir. Kişi, farklı roller içine girmek durumunda dahi kalabilir ve yas danışmanlığında bu durumun da normal olduğunun farkındalığı kişiye kazandırılmalı ve gerektiğinde kaybı yaşayan kişiye karşı destek olucu bir pozisyonda bulunulmalıdır.
Son olarak kaybedilen kişiye yönelik duygusal enerjiyi başka ilişkilere yönlendirmek, kaybedilen kişi ile olan sorunları ele alıp ilişkisini yeniden düzenlemek ve yoluna devam etmek gibi düşünülebilir. Elbette ki giden bir kişinin boşluğu tamamen aynı şekilde doldurulmaz ancak yeni ilişkiler, süreci aşmak ve hayata devam etmek adına önemlidir.
Tüm bunların dışında elbette öncelikle kişiyi iyi dinlemek, anlamak ve ona alan açmak önceliklidir. Dolayısıyla empatik bir duruşla kişiye yaklaşılmalıdır. Zor da olsa yas sürecinin içinden geçilmeli ve bu süreç yaşanmalıdır. İnsan, nasıl ki kırık bacağıyla da tam iyileşmese dahi yürümeyi başarıyorsa yas ve sonrasında da yaşamayı öğrenecektir. Bu, insan olmanın doğasındandır.
