Bipolar Bozukluk I ve Mani
Bazi zamanlar kendinizi huzursuz, asiri hareketli ve daha az uyumaniza ragmen daha enerjik hissettiginiz, çok konustugunuz, özgüveninizin arttigi, sonradan sizi rencide edecek riskli eylemlerde bulundugunuz dönemler oluyor mu?
Bazen günler süren çökkün, ise yaramaz ve degersiz hissettiginiz, yaptiginiz hiçbirseyden tat alamadiginiz, enerjinizin azaldigi, içinize kapandiginiz dönemler yasiyor musunuz?
Genel Bakış
Eskiden manik-depresif hastalik olarak adlandirilan Bipolar bozukluk, uzun süreli duygudurum degisikliklerine neden olan bir hastaliktir. Yüksek ruh hali (manik dönem) ve çökkün ruh hali (depresif dönem) dönemleri arasinda gidip gelir. Bipolar Bozukluk davranis, konusma ve dürtülerde asiri kontrol kaybina ve kisinin duygularini yönetememesine sebep olan mental bir bozukluktur. Özelliklerine göre farkli tiplerde siniflanan Bipolar bozukluk tipleri vardir. Bipolar Bozukluktaki duygu durum degisiklikleri kisinin islevselligini bozarak yasamini kisitlayabilir.
Mani asiri neseli ve coskulu, bazen de öfkeli duygulanimlarin oldugu bir duygudurum sendromudur. Buna ek olarak düsünce ve konusmada hizlanma, asiri özgüven artisi ve bunun neden oldugu kisinin degerleriyle bagdasmayan riskli eylemler görülebilir. Cinsel ilgi artisi, dini ugraslarda artis, çok para harcama gibi. Özbakim artmistir, saçlar ve giyim tarzi degisebilir. Asiri makyaj yapma sik görülür. Bu dönemde kisilerin enerjisi artmistir, çok uzun yol yürüyebilir, saatlerce temizlik yapabilirler. Uyku süresi azalmistir. Süphecelik ve saldirganlik artmistir. Kendisini önemli ve özel biri olarak görür.
Depresif dönem ise kisinin üzüntülü, bunalimli ve çökkün hissettigi; düsünce, konusma, hareket ve davranislarda yavaslama ile kendini gösteren bir duygu durum sendromudur. Bu dönemde kisilerde isteksizlik, degersizlik, özgüvende azalma, halsizlik, güçsüzlük, karamsarlik ve umutsuzluk düsünceleri vardir.
Bipolar Bozukluk Nedir?
Bipolar bozukluk mani veya maninin daha hafif formu olan hipomani atagi ile karakterize olan bir hastaliktir.Mani döneminin öncesinde ya da sonrasinda depresyon dönemleri bulunabilir. Mani nöbetleri en az bir hafta ila ortalama 4-6 hafta kadar sürebilir ve bazen acil müdahale gerektirebilir. Tek bir mani nöbeti ile problemi atlatan kisi sayisi çok azdir. Uygun tedavi ile mani nöbeti çogu kiside birkaç gün içinde yatistirabilir.
Bipolar Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Bipolar bozuklugun belirtileri mani ve depresyon olarak da isimlendirilen asamali döngülerden olusur. Bu döngüler kisiden kisiye yogunluk, süre ve siklik açisindan farklilik gösterebilir.Kisinin duygudurum dönemleri herhangi bir yasam olayindan bagimsiz olarak genelde mevsimsel olarak degismektedir. Ilkbahar ve sonbahar dönemi ataklar açisindan riskli dönemlerdir. Bunalimli ve üzgün hissedilen bir dönemi, neseli, coskun veya asiri sinirli duygularin yasandigi dönemler izler. Kisinin ruh hali bu iki dönem arasinda dalgalanir. Genetik geçisi oldugundan hastaligin aile öyküsü tanisal degerlendirme açisindan önemlidir. Ailede intihar ederek ölen bir akrabanin varligi sorgulanmalidir.
Bipolar Bozuklugun Tedavisi Nedir?
Bipolar Bozuklugun tedavisinde genellikle duygudurum düzenleyicileri (lityum, valproik asit, karbamazepin, lamotrijin gibi), antipsikotikler (ketiapin veya olanzapin gibi), benzodiazepinler ve hekimin hastaya uygun gördügü diger ilaçlar kullanilir. Kisinin hastaligini ögrenmesi ve atak öncesi belirtileri farkederek önlemesi için psikoegitim ve psikoterapi çok yararlidir.
Bipolar Bozukluk Neden Olur ve Tetikleyicileri Nelerdir?
Henüz Bipolar Bozuklugun nedeni tam olarak bilinmemesine ragmen bozuklugun genetik bozukluk, çevresel faktörler, zorlu yasam olaylari, stres ve travma ile iliskili oldugu bilinmektedir. Ayrica bu bozukluga sahip bireylerde beyin hücrelerinin fonksiyonlarinda biyolojik bozukluklar ve genetik anormallikler tespit edilmistir. Yapilan arastirmalar ile hastaligin çogunlukla ailesel geçisli oldugu desteklenmistir.
Bipolar Bozukluğun Tetikleyicileri;
- Stres.
- Alkol ve sigara
- Uyarici ve uyusturucu madde kullanimi
- Uyku bozukluk ve düzensizlikleri
- Tetikleyici baska bir hastalik
- Bazi ilaçlar
- Bununla birlikte Bipolar Bozukluk tetikleyiciler olmadan da görülebilmektedir.
