Tibbi durumlari etkileyen psikolojik faktörler, kisilerin beden sagliginin psikolojik faktörlerden olumsuz etkilenmesi ile teshis edilir. Faktörler tibbi sorunlari hizlandirabilir ya da siddetlendirebilir. Buna ek olarak tedavi sürecini de etkileyebilir. Ayrica tibbi durumu etkileyen psikolojik faktörler baska bir akil hastaliginin semptomlari degildir. (Örnegin; majör depresyon)
Insanlarin sahip olduklari tutumlar, düsünceler ya da davranislar herhangi bir tibbi durumu ya da semptomu (agri gibi) olumsuz yönde etkileyebilir. Seker hastaligi, kalp rahatsizliklari, migren ve bas agrisi gibi durumlar psikolojik faktörlerden etkilenebilen hastaliklara örnektir. Tutumlar ve davranislar, bir bozuklugu ya da semptomu oldugundan çok daha kötü bir hale getirebilir. Bu durumlar bazen hastaneye yatis ya da bir acil servise ziyaret gibi durumlar ile sonuçlanabilir. Örnegin, siddetli stres hali yasayan bir bireyin kalbi geçici olarak zayiflayabilir. Buna ek olarak is hayatinda kronik bir sekilde stres yasayan kisi yüksek tansiyona sahip olabilir. Bozukluga bagli olarak psikolojik faktörlerin etkisi aci çekme, ölüm veya sakatlik risklerini artirilabilir.
Hangi Psikolojik Faktörler Tıbbi Durumları Etkiler?
Pek çok düsünce, tutum ve davranis insan sagligini olumsuz yönde etkileyebilir. Örnegin çok üzücü bir haber aldiginizda tansiyonunuz düsebilir, çok sinirlendiginizde basiniz agriyabilir. Bunlar siklikla rastlanilan ve pek de fazla sorun teskil etmeyen örneklerdir. Ancak psikolojik faktörler tibbi durumlari çok daha ciddi sekillerde de etkileyebilir. Örnegin kronik olarak sürekli stres altinda olan bir birey kalp krizi geçirmeye yatkin olabilir. Buna ek olarak kisinin psikolojik olarak kötü durumda olmasi tedavi sürecini de olumsuz yönde etkileyebilir. Kisinin iyilesmek istememesi, iyilesebilecegine inanmasi ya da saglikli düsünebilme yetisini kaybetmesi tedavi sürecini etkileyen faktörlerden bazilaridir. Bunlara ek olarak tibbi durumlari kötülestirebilecek baska faktörler de bulunmaktadir. O faktörlerden en önemlileri sunlardir:
- Yasanan tibbi durumun semptomlarinin önemini ya da ciddiyetini kabul etmemek
- Tedavinin gerekli oldugunu kabul etmemek
- Hazirlanan tedavi sürecine uyum saglamamak, tedaviden kaçmanin yollarini aramak
- Önerilen ilaçlari kullanmamak
Diger tibbi durumlari etkileyen bu psikolojik faktörler, tibbi durumun gelisiminin ya da tedavi sürecinin nasil ilerledigini açikça etkiliyorsa teshis edilir. Teshis edilmesinin ardindan da psikologlar tarafindan tedavi edilir. Bu rahatsizligin tedavi edilmesi kisinin hem kil hem de beden sagligina kavusabilmesi için oldukça önemlidir.
Psikolojik Faktörler En Çok Hangi Tıbbi Durumları Etkiler
Kisilerin ruh halinin ve düsüncelerinin etkiledigi pek çok durum bulunmaktadir. Genelde psikolojik rahatsizliklarin meydana getirdigi olumsuz etkiler bir baska psikolojik rahatsizligi tetiklemektedir. Ancak bunun yani sira sagliksiz düsüncelerin ve olumsuz ruh halinin etkiledigi bedensel rahatsizliklar da bulunmaktadir. Literatürde olumsuz etkilere sahip bu durumlara tibbi durumlari etkileyen psikolojik faktörler adi verilir. Eger kisi bipolar bozukluk, kisilik bozukluklari, anksiyete ya da sizofreni gibi baska ciddi akil sagligi hastaligi tanilarina sahipse bu taniyi alamaz. Bahsi geçen faktörlerin etkisi ile meydana gelen hastaliklardan en yaygin olanlari sunlardir:
- Bas agrisi ve migren
- Gastrointestinal hastaliklar (bagirsaklarda gerçeklesen hastaliklar)
- Ülser ve reflü
- Uykusuzluk
- Kardiyovasküler kalp hastaliklari
- Hipertansiyon
- Seker ve kolestrol
Yukarida verilen hastaliklarin psikolojik etkiler sebebiyle meydana geldigi sik sik görülmektedir. Ancak elbette ki her psikolojik faktör herkeste ayni etkiyi olusturmaz. Ancak eger kendinizde ya da bir yakininizda tibbi durumlari etkileyen psikolojik faktörlerin oldugunu düsünüyorsaniz bir psikolog ile iletisime geçmelisiniz. Alacaginiz uzman destegi ile bu faktörleri ortadan kaldiracak tedavi planina sahip olabilirsiniz.
