Distimi, yani bilinen diger adiyla inatçi depresif bozukluk, hafif ile orta siddet arasinda degisiklik gösterebilen bir depresyon türüdür. Yetiskinlerde en az iki yil çocuklarda ve ergenlerde ise en az bir yil boyunca distimi belirtileri gözlemlendiginde tanisi konulabilir. Bu depresyon türü oldukça yaygin olarak görülmektedir ve her yastan kisinin basina gelebilir. Tipki diger depresyon türleri gibi derin bir üzüntülü olma hali olusur. Bunu talip eden umutsuzluk hissine kapilma, istah kaybetme ve uyku problemlerine sahip olma gibi etkileri olabilir. Bütün bunlarin sonucunda inatçi depresif bozukluk sahibi olan hastalar, basladiklari aktiviteleri tamamlamakta güçlük çekerler. Günlük hayattaki islerine adapte olmakta ve sosyal faaliyetler gerçeklestirmekte zorlanabilirler.
Eger inatçi depresif bozukluk yani distimi rahatsizligi tanisina sahip olmaya yatkin bir kisinin, tani konulabilmesi için bazi kriterler uymasi gerekir. Kisi, belirtileri tasidigi iki yil süre içerisinde art arda iki ay boyunca belirti göstermediyse, tanisi konulamaz. Adindan da anlasildigi gibi bu depresyon türü çok uzun süreler boyunca etki eder ve kisilere asla iyi hissedemeyeceklerini düsündürür.
Distimi, İnatçı Depresif Bozukluk ile Depresyon Arasındaki Fark
Distimi, inatçi depresif bozukluk ile majör depresyon, pek çok açidan birbirine oldukça fazla benzemektedir. Ancak majör depresyon tanisi alan kisiler sahip olduklari belirtileri çok daha siddetli bir sekilde sergilerler. Üzüntü, umutsuzluk, yorgunluk, istahsizlik ve benzeri hisler majör depresyonda çok daha etkili olmaktadir. Buna ek olarak majör depresyon daha kisa dönemlere etki eden bir psikolojik rahatsizlik türüdür. Örnegin yalnizca 2-3 ay belirtileri gösteren bir kisiye majör depresyon tanisini konulabilir. Ancak inatçi depresif bozuklugunda tani koyabilmek için en az iki yil boyunca ve iki aydan fazla kesinti olmadan belirtilerin görülmüs olmasi gerekir. Çocuklarda ve ergenlerde ise bu süre en az bir yil olarak degismektedir.
Distimi, İnatçı Depresif Bozukluk Neden Olur?
Psikoloji alaninda uzmanlasmis bilim insanlari inatçi depresif bozuklugunun meydana gelmesine yol açabilecek net bir sebep bulamamislardir. Ancak tipki diger depresif bozukluklarinda oldugu gibi burada da etken olabilecek pek çok durum siklikla söz konusu olmustur. Biyolojik farkliliklar, kalitsal nedenler, beyinsel faktörler ve yasantilar bu etkenlerden bazilaridir. Daha detayli olarak, inatçi depresif bozuklugunun meydana gelmesini tetikleyen bazi durumlar sunlardir:
- Insan beyninde gerektiginden daha az serotonin salgilanmasi
- Aile öyküsünde inatçi depresif bozukluguna sahip birinin var olmasi
- Travmatik bir olay yasanmasi
- Kalp hastaligi veya diyabet gibi kronik fiziksel hastaliklarin olmasi
- Beyin sarsintisi ya da beyin kanamasi gibi hastaliklarin yasanmis olmasi
- Anksiyete ya da bipolar bozukluk gibi diger akil sagligi durumlarinin var olmasi
- Derin bir üzüntüye sebep olabilecek bir olayin yasanmasi (bir yakini kaybetmek, uzun süre issiz olmak, suç islemek, bosanmak vb.)
Bu gibi durumlar her zaman inatçi depresif bozukluga yol açmaz. Ancak bu akil sagligi probleminin meydana gelmesine yol açabilecek bir tetikleyici olarak rol alabilirler. Bahsi geçen olaylarin etkisi kisiden kisiye de farklilik gösterebilmektedir.
Distimi, İnatçı Depresif Bozukluk Belirtileri
Inatçi depresif bozuklugunun temel belirtileri iki aydan daha uzun süre boyunca kaybolmazlar. Ancak bazi yan etkiler ve ufak belirtiler dönem dönem etki edebilir. Bu rahatsizligin belirtilerinin pek çogu diger depresif bozukluklarin ya da majör depresyonun belirtilerine oldukça benzemektedir. Kisilerde önemli sorunlara yol açabilecek inatçi depresif bozuklugunun belirtilerinden bazilari sunlardir:
- Günlük yasamsal aktivitelere karsi ilgisizlesme
- Kendini üzüntülü hissetme
- Kendini boslukta hissetme
- Umutsuzluk
- Yorgunluk ve enerji eksikligi
- Özgüvende büyük ölçüde kayip yasama, kendini yetersiz hissederek sürekli özelestiride bulunma
- Konsantre olma konusunda güçlük çekme
- Karar vermekte zorlanma
- Sinirlilik veya asiri öfke
- Azalan aktivite, etkinlik ve üretkenlik
- Sosyal aktivitelerden kaçinma
- Geçmis yasanti ile ilgili sürekli olarak suçluluk duyma
- Endiseli olma hali
- Istahsizlik veya asiri yeme hali
- Uyku problemleri
Bu gibi belirtilerin iki yildan uzun süre boyunca seyretmesi kisilerde inatçi depresif bozukluk oldugu anlaminda gelmektedir. Eger kendinizde ya da sevdiklerinizde böyle bir durumun oldugunu düsünüyorsaniz bir psikolog ile görüserek uzman destegi almalisiniz.
