Mentrüasyon (regl, adet) döngülerini yasayan kisilerde çogu zaman, menstrüasyonun baslamasindan bir önceki hafta premenstrüel disforik bozukluk meydana gelir. Premenstrüel disforik bozuklugunun en az bes belirtisi bulunmalidir. Bu belirtiler menstrüasyon döngünü yeniden basladiginda, yani kisi regl oldugunda birkaç gün içerisinde yok olmaya baslar. Regl dönemi tamamlandiginda ise tamamen yok olmus olur.
Premenstrüel bozukluk sahibi olan kisiler bu durumu kronik bir sekilde yasarlar. Yani her menstrüasyon döngüsünde bu rahatsizligin belirtileri tekrarlanir. Bu nedenle tedavi edilmesi gereken bir rahatsizliktir. Çogunlukla yasam tarzindaki degisiklikler ya da ilaçlar ile premenstrüel disforik bozuklugun belirtileri tamamen ortadan kaldirilabilir.
Premenstrüel Disforik Bozukluk ve Premenstrüel Sendrom (PMS) Arasindaki Fark
Kadinlarin yaklasik olarak %30’u regl dönemi öncesinde, yani menstrüasyon döngüsü baslamadan önce siddetli seviyede premenstrüel semptomlar (PMS) göstermektedir. Ancak kadinlarin yaklasik %5’ise bu semptomlari günlük yasamlarindaki faaliyetlerini yerine getiremeyecek kadar yüksek seviyede göstermektedirler. Bu duruma ise premenstrüel disforik bozukluk adi verilir. Yani premenstrüel disforik bozukluk PMS’nin aksine kisinin fiziksel ve zihinsel sagligina zarar verebilecek belirtiler içerir.
Yine de her iki durumun belirtilerinin de tamami neredeyse aynidir. Ve her iki durumda yaklasik olarak 5-10 gün boyunca etkisini sürdürebilmektedir. Bu nedenle kadinlar arasinda bu iki durum siklikla birbirleri ile karistirabilir. En dogru sonuca ulasmak için yapilmasi gereken bir psikolog ile görüserek profesyonel destek almak olacaktir.
Premenstrüel Disforik Bozukluk Neden Olur?
Psikoloji alaninda uzman olan bilim insanlari, bazi kadinlarda neden daha siddetli bir PMS dönemi oldugunu kesin ve net olarak açiklayamiyorlar. Yumurtlamadan hemen sonra ve menstrüasyon döngüsü yeniden baslamadan hemen önce östrojen ve progesteron hormonlarinin salinimi azaliyor. Uzmanlara göre bu durum premenstrüel disforik bozuklugu tetikleyebilecek etkenlerden biridir. Ruh halini, açligi ve uykuyu düzenleyen bir beyin kimyasali olan serotonin de bu durumu etkileyen bir faktör olarak rol alabilir. Çünkü serotonin seviyesi de, hormon seviyeleri gibi menstrüasyon döngünüz boyunca degisiklik gösterebilmektedir. Bunlara ek olarak bu bozuklugun yasanmasina yol açabilecek diger etkenler sunlardir:
- Kisinin depresyona yatkinliginin olmasi
- Anksiyete ya da bipolar bozukluk gibi akil sagligi rahatsizliklarina sahip olmasi
- Duygu durum bozukluklarinin mevcut olmasi
- Dogum sonrasi depresyonu yasiyor olmak
Yukarida siralanan durumlarin her biri kisilerde premenstrüel disforik bozuklugunun olmasina yol açabilecek durumlardandir. Ancak bu durumlarin hepsi herkeste ayni etkiyi olusturmayabilir. Premenstrüel disforik bozuklugunun nedeni kisiden kisiye degisiklik gösterebilir.
Premenstrüel Disforik Bozukluk
Premenstrüel disforik bozuklugunun semptomlari, PMS'de görülen semptomlara oldukça benzerlik göstermektedir. Ancak çok daha fazla siddetlidir. Semptomlar tipik olarak regl döneminden önceki hafta ortaya çikmaya baslar ve regl dönemi içerisindeki ilk birkaç günde tamamen yok olur. Premenstrüel disforik bozukluk yasayanlar, semptomlar varken genellikle potansiyellerinin tamamini kullanamazlar. Bu durum kisilerin iliskileri olumsuz yönde etkileyebilir, evde ve iste sahip olunan rutinler isleyisini bozabilir. Premenstrüel disforik bozuklugunun belirtileri sunlardir:
- Siddetli yorgunluk hali
- Kolay sinirlenme ve öfkeli olma
- Ruh hali degisiklikleri
- Aglama ve duygusal hassasiyet
- Konsantrasyon konusunda güçlük çekme
- Kalp çarpintisi yasama
- Paranoya ve öz imge ile ilgili sorunlar yasama
- Unutkanlik
- Karin siskinligi, istah artisi ve sindirim rahatsizliklari
- Bas agrisi
- Sirt agrisi
- Uyusma veya karincalanma
- Sicak basmasi
- Bas dönmesi
- Bayilma
- Uykusuzluk çekme
- Libidonun azalmasi
- Deride hassasiyet, kolay kizarma ve morarma
Eger bu belirtileri her menstrüasyon döneminde yasiyorsaniz premenstrüel disforik bozukluga sahip olabilirsiniz. Bu durumda bir psikologa danismaniz ve kendinize en uygun olacak tedavi yöntemini planlamaniz tavsiye edilir.
Premenstrüel Disforik Bozukluk Semptomlari Nasil En Aza Indirilir?
Premenstrüel disforik bozukluk farkli tedavi yöntemleri olan bir rahatsizliktir. Ancak kisilerin kendi baslarina uygulayabilecegi birkaç yöntem de belirtilerin etkisini azaltmayi saglayabilir. Bu yöntemler ayni zamanda PMS döneminde de uygulanan yöntemlerdir. Premenstrüel disforik bozukluk semptomlarini en aza indirebilmeniz için etkili tavsiyelerden bazilari sunlardir:
- Vitamin destegi almak
- Sakinlestirici ve yatistirici etkilere sahip bitki çaylari tüketmek
- Dengeli ve düzenli beslenmek (hafif ve sindirilmesi kolay besinler tüketmek)
- Yoga ve pilates gibi egzersizleri uygulamak
- Kafein içeren ürünlerden uzak durmak
- Alkol ve sigarayi birakmak, azaltmak
- Stresli konulardan uzak durmak
- Düzenli sekilde ve yeterince uyumak
- Sakinlestirici müzikler dinlemek
- Meditasyon yapmak
Premenstrüel Disforik Bozukluk Tedavisi
Yukarida siralanan tavsiyeler PMS döneminde olumlu etkiler olusturabildigi gibi premenstrüel disforik bozukluk rahatsizligi için de ise yarayabilir. Ancak bu öneriler sahip oldugunuz rahatsizligi tamamen tedavi etmeye yaramayabilir. Kendi basiniza uyguladiginiz zararsiz yöntemler sizin için yeterince iyi sonuçlar olusturmadiginda bir psikolog ile görüsmeniz gerekmektedir. Alacaginiz profesyonel destek ile sizin için daha kesin sonuçlar verebilecek bir tedavi plani hazirlayabilirsiniz.
