Genellikle yalnizca “anoreksi” olarak adlandirilan “anoreksiya nervoza nedir?” sorusuna, anormal derecede düsük vücut agirligi, kilo almaktan asiri korkma ve çarpik kilo algisi ile karakterize edilen bir yeme bozuklugudur seklinde yanit verilebilir. Anoreksiya nervoza hastalari vücut hatlarini korumak ve kilolarini kontrol etmek için günlük yasamlarinda dramatik degisimler gerçeklestirebilirler. Kilo vermeye devam etmek veya kilo almanin önüne geçmek için günlük kalori tüketimlerinde çok ciddi kisitlamalar yapabilirler. Yemek yedikten sonra kalori alimini engellemek için kusabilirler veya laksatif etkisi olan ilaçlari ihtiyaçlari olmasa dahi kullanabilirler.
Bu bozukluk genellikle ergenlik döneminde ortaya çiksa da çocuklarda ve yetiskinlerde de görülebilir. Anoreksi hastalari düsünüldügünün aksine her zaman asiri zayif degillerdir, anoreksiya nervoza arastirmalari kilolu kisilerin de bu rahatsizliga sahip olabilecegini göstermektedir.
Anoreksiya Nervoza Belirtileri
Anoreksiyali kisiler genellikle zayifliklarini, yeme aliskanliklarini veya gerçekçi olmayan vücut agirligi algilarini gizleyebilirler. Bu hastalik fiziksel, duygusal ve davranissal birçok belirtiye neden olabilmektedir.
Anoreksiya nervoza tanı kriterleri genellikle DSM-5 veya ICD-10 gibi tanı kılavuzlarında belirtilir. Bu kriterler genellikle şunları içerir:
- Kişinin vücut ağırlığını korumak veya artırmak için yetersiz beslenme davranışı sergilemesi.
- Vücut ağırlığı veya şekli hakkında aşırı meşguliyet.
- Kendi vücut ağırlığı veya şekliyle ilgili aşırı değerlendirme.
- Aşırı açlık hissi veya yeme reddi.
Asiri kilo kaybi, kan degerlerinde anomali, uykusuzluk, parmaklarda renk degisimi, saç dökülmesi, menstrual döngünün bozulmasi, cilt sorunlari, soguga karsi düsük direnç, kalp ritimlerinde düzensizlik, açlik hissinin reddi, sismanlama korkusu, bas dönmesi, bayilma, konsantrasyon güçlügü, mide kramplari, tirnaklarda kirilganlik, vücutta ince tüylerin olusumu, kaslarda güçsüzlük, yara iyilesme hizinda yavaslama, kati bir egzersiz rejiminin her sart altinda devam ettirilmesi, yemek zamanlarindan kaçinma, yemek ritüellerinin degistirilmesi, beslenme ve egzersiz konularinda asiri kontrolcülük gibi birçok belirti anoreksiya hastalarinda ortaya çikabilir.
Anoreksiya Nervoza Nedenleri
Anoreksinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte biyolojik, çevresel ve psikolojik faktörlerin bir kombinasyonu neticesinde ortaya çiktigi düsünülmektedir. Bati dünyasinin kültüründe beden inceliginin vurgulanmasi, basari dahil olmak üzere pozitif durumlarin zayiflikla iliskilendirilmesi, akran zorbaligi, mükemmeliyetçilik, hep daha iyi görünme arzusu, kontrolsüz ve bilimsel dayanaga sahip olmayan diyetlerin uygulanmasi gibi unsurlarin bu yeme bozuklugunu tetikleyebildigi ifade edilebilir.
Aneroksiya nervoza hastalari vücutlarinin normal bir sekilde çalisabilmek için ihtiyaç duydugu temel besinlerden mahrum kalirlar. Vücut ihtiyaç duydugu enerjiyi saglamak için isleyisini yavaslatmaya zorlanir ve bu durum da ciddi saglik sorunlarina yol açabilir.
Anoraksiya nervoza tedavisi bütüncül bir yaklasimla belirlenir. Kisinin genel saglik durumu ve bu bozukluk nedeniyle sahip oldugu komplikasyonlar tedavi sürecinin kapsamini degistirebilir. MODA Psikoterapi & Psikiyatri Klinigi uzman kadrosundan anoreksiya tedavisi için yardim alabilir, mental ve fiziksel anlamda saglikli bir baslangiç yapabilirsiniz.
Atipik Anoreksiya Nervoza
Atipik anoreksiya nervoza, tipik anoreksiya nervoza tanı kriterlerini tam olarak karşılamayan ancak benzer semptomları olan bir durumdur. Kişi, genellikle düşük bir vücut ağırlığına sahip olabilir ve vücut görünümüyle aşırı meşgul olabilir, ancak belirli tanı kriterlerini karşılamayabilir.
Anoreksiya Nervoza Nasıl Başlar?
Anoreksiya nervoza genellikle çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle başlar. Bunlar arasında genetik yatkınlık, psikososyal stres, mükemmeliyetçilik, düşük özsaygı, beden algısı ile ilgili yanlış inançlar, medya etkisi, aile dinamikleri ve travmatik yaşam deneyimleri yer alabilir.
Anoreksiya Nervoza Tedavisi:
Anoreksiya nervoza tedavisinde, fiziksel sağlık restorasyonu, beslenme yeniden düzenlemesi ve psikolojik destek önemlidir. Tedavi genellikle bir ekip yaklaşımını içerir ve bir psikiyatrist, psikolog, beslenme uzmanı ve diğer sağlık profesyonellerinden oluşan bir takım tarafından yönetilir.
Beslenme Tedavisi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Anoreksiya nervoza beslenme tedavisi, sağlıklı beslenme alışkanlıklarını yeniden kazanmayı ve düzenli bir yeme programı oluşturmayı içerir. Bu genellikle bir beslenme uzmanının rehberliğinde yapılır ve bireyin kilo alımını ve beslenme alışkanlıklarını takip etmek için düzenli izlemeyi içerir.
Psikoterapi:
Bilişsel davranışçı terapi (BDT), aile tabanlı tedavi (FT-AN) ve diğer terapi modaliteleri, anoreksiya nervoza tedavisinde yaygın olarak kullanılan psikoterapi yöntemleridir. Bu terapiler, kişinin yeme bozukluğuyla ilişkili düşünce ve davranışlarını anlamasına ve değiştirmesine yardımcı olur.
İlaç Tedavisi:
Anoreksiya nervoza için spesifik bir ilaç tedavisi yoktur, ancak eşlik eden psikiyatrik durumlar için (örneğin, depresyon veya anksiyete) ilaçlar reçete edilebilir. Bu ilaçlar, genellikle bir psikiyatrist tarafından yönetilir ve psikoterapi ile birlikte kullanılır.
Aile Destek ve Katılımı:
Aile üyelerinin ve yakınların destek ve katılımı, anoreksiya nervoza tedavisinde önemlidir. Aile terapisi, ailenin hasta ile birlikte çalışmasını ve sağlıklı iletişim ve sınırlar kurmasını sağlayabilir.
Anoreksiya nervoza karmaşık bir hastalıktır ve bireyselleştirilmiş bir tedavi yaklaşımı gerektirir. Erken tanı ve uygun tedavi ile iyileşme şansı artar.
