Zaman zaman endiseli hissetmeniz normaldir, özellikle de hayatiniz stresliyse. Bununla birlikte, günlük aktiviteleri kontrol etmesi ve bunlara müdahale etmesi zor olan, sürekli devam eden kaygi ve endise, yaygin anksiyete bozukluguna isaret ediyor olabilir.
Çocuk veya yetiskin fark etmez, yaygin anksiyete bozuklugunu her yasta gelistirmek mümkündür. Yaygin anksiyete bozuklugunun panik bozuklugu, (OKB) ve diger anksiyete türlerine benzer semptomlari bulunmaktadir. Ancak hepsi birbirinden farkli psikolojik durumlardir.
Yaygin anksiyete bozukluguyla yasamak, uzun vadede zor bir durum olabilir. Siklikla, diger anksiyete ya da duygudurum bozukluklariyla beraber ortaya çikar. Genellikle yaygin anksiyete bozuklugu, psikoterapi veya ilaçlarla iyilesir. Yasam tarzi degisiklikleri yapmak, basa çikma becerilerini ögrenmek ve gevseme tekniklerini kullanmak da anksiyeteyle basa çikmaya yardimci olabilir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Belirtileri
Yaygin anksiyete bozuklugu belirtileri degiskenlik gösterebilir ancak genel olarak su belirtiler gözlemlenir:
- Olaylarin etkisiyle orantili olmayan bir dizi durum hakkinda sürekli endise duymak,
- Olasi tüm en kötü durum sonuçlarina yönelik planlari ve çözümleri fazla düsünmek,
- Durumlari ve olaylari, olmadiklarinda bile tehdit edici olarak algilamak,
- Belirsizlikle basa çikmada zorluk,
- Kararsizlik ve yanlis karar verme korkusu,
- Bir endiseyi bir kenara birakamama veya birakamama,
- Rahatlayamama, huzursuz hissetme ve kilitlenmis veya gergin hissetme,
- Konsantrasyon güçlügü veya zihnin "bos kaldigi" hissi.
- Asagidaki semptomlar kendini fiziksel olarak gösterebilir:
- Yorgunluk,
- Uyku problemi,
- Kas gerginligi veya kas agrilari,
- Titreme, segirme hissi,
- Sinirlilik veya kolayca ürkme,
- Terlemek,
- Mide bulantisi, ishal veya irritabl bagirsak sendromu,
- Sinirli olmak.
Endiselerinizin sizi tamamen tüketmedigi zamanlar olabilir ancak görünürde bir neden olmasa bile yine de endiseli hissedersiniz. Örnegin, güvenliginiz veya sevdiklerinizin güvenligi konusunda yogun endise hissedebilirsiniz. Her an kötü bir sey olacagina dair fikirlerde boguluyor olabilirsiniz.
Endiseniz veya fiziksel semptomlariniz sosyal hayatiniz, is hayatiniz veya hayatinizin diger alanlarinda önemli sikintilara neden olur. Endiseler bir kaygi durumundan digerine kayabilir, zamanla ve yas aldikça degisiklik gösterebilir.
Çocuklarda ve Gençlerde Yaygın Anksiyete Semptomları
Yaygin anksiyete bozuklugu, çocukluk ve gençlikte yetiskinlige göre daha farkli ilerler. Çocuklarin ve gençlerin yetiskinlere benzer endiseleri olabilir ancak çocuklarin daha çok asagidakilerle ilgili asiri endiseleri vardir:
- Okulda veya spor etkinliklerinde sergileyecekleri performans,
- Aile üyelerinin güvenligi,
- Zamaninda varmak (dakiklik),
- Depremler, nükleer savas veya diger felaketler.
Asiri endiseli bir çocuk veya genç asagidaki maddelere uygun davranislar sergileyebilir:
- Uyum saglamak için asiri endiseli hisseder.
- Mükemmeliyetçidir.
- Ilk seferde mükemmel olmadiklari için görevleri yeniden yapar.
- Ödev yapmak için asiri zaman harcar.
- Güven eksikligi yasar.
- Onay almak için yogun çaba sarf eder.
- Sik sik karin agrisi veya diger fiziksel sikâyetlerden mustariptir.
- Okula gitmekten veya sosyal durumlardan kaçinir.
Yaygin Anksiyete Bozukluğu Risk Faktörleri
Kadinlara yaygin anksiyete bozuklugu teshisi, erkeklere nazaran daha sik konur. Asagidaki faktörler, yaygin anksiyete bozuklugu gelistirme riskini artirabilir:
- Kisilik: Mizaci çekingen veya olumsuz olan veya tehlikeli herhangi bir seyden kaçinan bir kisi, digerlerinden daha yaygin anksiyete bozukluguna daha yatkin olabilir.
- Genetik: Yaygin anksiyete bozuklugu, aile üyelerinde ortaya çikabilir.
- Deneyimler: Yaygin anksiyete bozuklugu olan kisilerde önemli yasam degisiklikleri, çocukluk döneminde yasanan travma veya yakin zamanda yasanan olumsuz bir olay olabilir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Tedavi Edilmezse, Ne Olur?
Yaygin anksiyete bozukluklari normal sinirlilik halinde ortaya çikan durumlardan farklidir. Anksiyete bozukluklari tedavi edilmezse, hastaliktan muzdarip kisi sosyal hayattan kopabilir. Ilerleyen durumlarda depresyon riski ile karsi karsiya kalinabilir. Hatta daha da kötüleserek, alkol ve uyusturucu problemleri ortaya çikabilir. Bu durum kisilerin is, okul ya da sosyal iliskilerini de olumsuz etkiler.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Yaygin anksiyete bozukluklari tedavi edilebilir hastaliklardir. Bu rahatsizliklari tedavi etmek için etkili bir sekilde uygulanan tedavi yöntemleri bulunur. Bu tedaviler sayesinde anksiyete sorunu olan kisiler, günlük aktiviteleri üzerinde kontrolü ele alabilirler. Anksiyete tedavisine ne kadar erken baslanirsa, iyilesme sansi o orana artacaktir.
Yaygin anksiyete bozuklugu tedavisinde, sabirli olmak önemlidir. Tedavi süresi hasta ve hastaligin belirtilerine göre degisebilir. Ancak genel olarak 4 ile 8 hafta arasinda sürmektedir. Ancak hastalar, kendilerini iyi hissetmeye basladiklarinda dahi tedaviyi birakmamalidir. Tedaviyi birakmak için mutlaka uzman bir doktorla görüsülmelidir.
