Kisilik insanlari digerlerinden ayiran davranissal ve zihinsel özelliklerin tamamindan olusur. Toplumun büyük kesiminin kabul ettigi normlarin ve beklentilerin disina sapan davranissal özellikler ise kisilik bozukluklarini olusturur. Psikiyatrik rahatsizliklar arasinda en sik rastlanilanlar bu kisilik bozuluklaridir.
Kisilik bozukluguna sahip kisiler genelde bu özelliklerinin farkinda degillerdir ve dolayisiyla herhangi bir tedavi arayisinda bulunmazlar. Ilerleyen kisilik bozukluklari bireylerin iliski kuramamasina, asiri kaygili hisler edinmesine ve depresyona girmesine sebep olabilir. Bu nedenle bu gibi durumlarda psikolojik destek almak kritik önem tasimaktadir. Rahatsizligin ilerlemesi bireylerin hem kendine hem de çevresindeki insanlara zor süreçler yasatmasina sebep olabilir.
Siklikla rastlanilan çok sayida kisilik bozuklugu türü mevcuttur. Bu kisilik bozukluklari farkli metodlarla kategorize edilir. Bu noktada antisosyal kisilik bozuklugu da dramatik kisilik bozukluklari grubunda yer almaktadir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Nedir?
Antisosyal kisilik bozuklugu “sosyopati” olarak da adlandirilir. Önceki sik kullanimi "psikopat" di. Bu ifade damgalayici oldugu için isim degistirildi. Bu rahatsizliga sahip kisiler genelde dogru ile yanlis arasindaki ayrimi önemsemezler. Toplumdaki diger kisilerin hak ve özgürlüklerini görmezden gelirler ve buna bagli olarak sagliksiz davranislar sergilerler. Antisosyal kisilik bozukluguna sahip kisiler çevresindekilere karsi sert ve duygusuz sekilde düsmanlik gelistirebilir. Zarar verici eylemlerde bulunurlar ve bunu herhangi bir suçluluk duygusu hissetmeden yaparlar.
Antisosyal kisilik bozukluguna sahip kisiler tedavi olmazlar ve rahatsizliklarinin ilerlemesine izin verirlerse zamanla suça yönelebilirler. Alkol ve uyusturucu gibi zararli aliskanliklara bulasabilirler. Bu sebeple bu kisilik bozukluguna sahip kisiler sosyal hayatlarinda güçlük çekebilir. Aile kurmak, arkadas edinmek, is ve egitim hayatlarindaki sorumluluklari yerine getirmek gibi eylemler onlar için zor olabilir. Dolayisiyla bu gibi durumlari önlemek için psikologa gidip profesyonel destek almak oldukça önemlidir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Antisosyal kisilik bozuklugunun nasil bir rahatsizlik oldugu ile ilgili az çok bilgi edindik. Peki kendimizin ya da çevremizdeki herhangi birinin bu kisilik bozukluguna sahip olup olmadigini nasil anlayabiliriz? Bu hastaligin elbette ki birtakim belirtileri ve semptomlari vardir.
- Baskalarinin ihtiyaçlarini ya da duygularini göz ardi ederler.
- Düzenli olarak yalan söyleme ve insanlari kolaylikla kandirabilme özelliklerine sahip olurlar.
- Siddet içeren davranislarda bulunurlar ve genelde agresif bir ruh halindedirler.
- Kendilerinin ve çevresindeki insanlarin güvenligini ihmal ederler.
- Dürtüleriyle hareket ederler.
- Sorumluluklarini yerine getirmezler.
- Yaptiklari kötü eylemlerden pisman olmazlar.
- Duygusuz ve alayci bakis açisina sahiptirler.
- Kisisel çikarlari için çevresindeki insanlari manipule etmeye çalisirlar.
- Çok sayida düsmanlik iliskisi kurarlar.
Bu belirtiler insanlarda genelde erken yetiskinlik döneminde ortaya çikmaya baslar. Bu semptomlar ilerledikçe kisilerin karakterlerinde kalici hasarlar olusturabileceginden dolayi psikolojik destek almak sarttir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Antisosyal kisilik bozuklugunun tedavisi hastalarinin özel durumlarina, semptomlarinin seviyesine ve miktarina, tedavi olma istegine bagli olarak degisiklik göstermektedir. Genelde bu tedaviden kesin sonuç almak için uzun süre terapi seanslarina devam etmek gerekir. Antisosyal kisilik bozuklugu ciddi bir psikiyatrik rahatsizliktir ve alaninda uzman psikoterapistler tarafindan tedavi edilmelidir. Bu nedenle psikoterapistinizi seçmeden önce kapsamli arastirmalar yapmanizi öneririz.
Antisosyal kisilik bozuklugu içerisinde yer alan siddet ve öfke problemi, zararli madde bagimliliklari psikoterapi ile tedavi edilebilir. Ancak bu yöntem her zaman ise yaramayabilir. Özellikle kisi rahatsizligini inkar ediyorsa ya da semptomlar çok siddetliyse psikoterapi disindaki tedavi yöntemleri de gereklidir.
Bu kisilik bozuklugu eger anksiyete, depresyona ya da diger antisosyal psikolojik rahatsizliklarla iliskiliyse ilaç destegi kullanilabilir.
Antisosyal Kişilik Bozukluğuna Sahip Kişiler Nasıl Desteklenmelidir?
Çevrenizde antisosyal kisilik bozukluguna sahip biri varsa sizin hak ve özgürlügünüze zarar verecek davranislarda bulunduguna tanik olabilirsiniz. Eger bu kisi çok yakininizdaysa onunla beraber sizin de psikolojik destek almaniz önerilir. Bununla beraber yakininizdaki kisilik bozukluguna sahip kisiyi tetiklememek ve onun tedavisine destek olmak için yapabileceginiz birkaç sey vardir.
- Suçlayici söylemlerden kaçinmalisiniz.
- Sürekli olarak hasta oldugunu yüzüne vurmamalisiniz.
- Bulundugunuz çevreden onu dislamamalisiniz.
- Açiklayici ve nazik bir dille onu tedaviye yönlendirmelisiniz.
- Rahatsizligini kabullenene kadar anlayis göstermelisiniz.
- Tedaviyi kabul etmeye baslamasi için tetikleyici baskilar yapmaktan kaçinmalisiniz.
- Kötü biri oldugunu düsündürmek yerine tedaviyle çok daha iyi biri olabilecegini düsündürmelisiniz.
