Bagimli kisilik bozuklugu, Ruhsal Bozukluklarin Tanisal ve Istatiksel El Kitabi (DSM-5) içerisinde belirtilen kisilik bozukluklarindan bir tanesidir. Bu kisilik bozukluklarini, kisinin yasadigi çevrenin beklentisini karsilamakta güçlük çektigi bir iç deneyim ve davranis kaliplari olarak tarif etmek yerinde olacaktir. Bagimli kisilik bozuklugunun temel ögeleri DSM-5’e göre; baskalarina asiri güvenme, terk edilmekten fazlaca korkma olarak belirlenmistir.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu ile Yaşam
Bagimli kisilik bozukluguyla yasayan insanlar, çevrelerindeki insanlara asiri güvenme istegi duyarlar ve buna uygun davranis kaliplari gerçeklestirirler. Baskalarina sirtlarini dayamak ve onlara teslimiyetçi bir davranis gelistirme egilimi oldukça yüksektir. Bagimli kisilik bozukluguna sahip olan bireylerin teslimiyetçi ve bagimli olmalarinin en büyük sebebi kendilerine karsi oldukça güvensiz olmalaridir. Bu sebepten ötürü baskalarinin yardimina sürekli ihtiyaç duyulur. Çünkü bagimli kisilik bozuklugu ile yasayanlar kendilerinin bir sey beceremeyecegi inancina sahiptir.
Yalniz kalmaktan fazlasiyla korkan bagimli kisilik bozukluguna sahip insanlar, çevresindeki bir ya da birden fazla kisiye, kendilerini bagimli hissederler. Bagimli bir sekilde iliskilenme gerçeklestirdiklerinden ötürü, bagimli olduklari insan veya insanlar tarafindan terk edilme korkusu yasarlar. Bu terk edilme korkusundan dolayi, bagimlilik gösterdigi kisilerden gelen her türlü davranisi tolare edebilirler. Söz konusu davranislarin içerisinde; fiziksel, psikolojik ve cinsel istismar bulunabilir. Bu da demek oluyor ki, bagimli kisilik bozuklugu ile yasayan insanlar karsisindaki insan için her seyi yapabilir.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Bagimli kisilik bozukluguna sahip olan insanlar, karar vermekte oldukça güçlük çeker. Karar verilecegi noktada baskasinin yardimina ihtiyaç duyabilirler. Yanlis karar vermekten korktuklari için, basit bir karar asamasinda bile zorlanabilirler. Kendilerini ifade etmekte zorluk çektiklerinden fikirlerini paylasmakta sorun yasayabilirler. Taleplerini rahat bir sekilde dile getiremediklerinden ötürü sorun çözmek konusunda basarisiz kalabilirler.
Yalniz kalmaktan konusunda fazlasiyla endiseli olan bagimli kisilik bozukluguna sahip kisiler, sürekli etrafinda birilerini ararlar. Yalniz kaldiklarinda kendilerini çaresiz hissedebilirler. Çaresiz hissiyat içerisinden kurtulmak için devamli olarak partnerlerden destek bulmak isterler. Yalniz kalmamak için kalabalik içerisinde bulunmayi tercih ederler.
Bagimli kisilige sahip insanlar, yakin iliski kurduklari kisinin terk etmesinden asiri derecede korktugundan, terk edilmek istemezler. Fakat oldu ki terk edildiler, acilen yeni bir iliskilenme arayisina girerler çünkü yakinlik kurduklari kisinin gidisi kendilerine fazla gelir. Yakin iliski kurduklari birisi olmayinca kendilerini boslukta hissettiklerinden ötürü, aninda yeni bir iliskiye geçebilirler. Birine baglanmaya duyulan ihtiyaç yogun bir sekilde hissedilir. Terk edilmek üzerine fazlaca düsündükleri için, yeni iliskilerinde de bu kisir döngü devam edebilir. Böylelikle bu düsünce temasindan kurtulmak zor gelecektir.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Sebepleri ve Terapi
Birçok psikolojik rahatsizlikta oldugu gibi bu kisilik bozuklugunda da somut bir sebep bulunmamaktadir. Kisilik özelliklerinden biri sayilan bagimli kisiligin, genetik bir geçise müsait oldugu bilinir. Kisinin gelisim evrelerinde yasadigi kimi sikintilar da kisiler için oldukça önemlidir. Bundan dolayi bireyler, bagimli kisilik bozuklugu gösterebilir. Somut olarak bir sebep söylemek mümkün degildir.
Bagimli kisilik bozuklugu ile yasayan insanlar çesitli terapi seçeneklerinden biriyle hayatlarini daha kolaylastirabilirler. Gelisim dönemlerindeki sorunlara yönelik uygun olan Dinamik psikoterapiler ve temel inançlarin çalisildigi Sema Terapi bagimli kisilik bozuklugunda etkindir. Terapist ve danisan arasindaki iliski kurulduktan sonra istenilen terapi çalismasi gerçeklestirilebilir.
