Çalisma hayati birçogumuz için farklilik gösterir. Herkesin çalisma stili ve hizi farklidir. Hatta bireyin de dönemden döneme yahut isten ise çalisma temposu degisebilmektedir. Bazi durumlarda digerlerine nazaran daha fazla çalismak oldukça olagandir. Ancak saglikli ve düzenli çalismak ile çok çalismak yani iskoliklik arasinda önemli birtakim ayirici noktalarinin bulundugunu ifade etmek gerekir. Günlük hayatta siklikla iskoliklik olarak duydugumuz is bagimliligi aslinda sanilanin aksine gerçek bir zihinsel saglik durumudur. Is bagimliliginin birçok sebebi olmakla beraber genellikle statü ve basariya ulasma ya da duygusal stresten kaçma gibi dürtüsel ihtiyaçlardan kaynaklanir. Is bagimliligi, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) veya bipolar bozukluk gibi zihinsel saglik problemleri ile bir arada gözlemlenebilir.
Diger bagimlilik türlerinde oldugu gibi is bagimliliginda da, bagimliliktan kaynaklanan davranis ve düsünceler durdurulamamaktadir. Yaygin olarak mükemmeliyetçi olarak tanimlanan insanlarda görülür. Iskolik insanlari tanimlayan baska birtakim özellikler daha bulunmaktadir. Örnegin iskolikler isi eglenceye tercih ederler, her zaman ve her yerde çalisma potansiyeline sahiptirler. Bunun yani sira son derece azimli ve rekabetçi kisiliklerdir. Öyle ki yaptiklari isi devredemezler ve bir hobiyi potansiyel bir ise dönüstürmek gibi hayati birçok yönlerini ise dönüstürebilirler. Bu bagimliliga sahip kisiler stresten kaynakli birçok hastalik, anksiyete, kronik yorgunluk, depresyon gibi saglik sorunlarina sahip olabilirler.
İş Bağımlılığının Belirtileri
Is bagimliliginin birçok belirtisi bulunmaktadir. Ancak bu belirtileri ayirmak oldukça güçtür. Nitekim kisinin hirsli olmasi ve buna bagli olarak davranis göstermesi is bagimliligindan farklidir. Ayni zamanda bu belirtileri gösteren kisilerin davranislarini hakli çikarma çabasi ya da bunu bir bagimlilik olarak görmemeleri de belirtileri tespit etmede ortaya çikan zorluklardandir. Ancak yapilan arastirmalara göre gözlemlenebilen bazi belirtiler mevcuttur. O belirtiler sunlardir:
- Herhangi bir ihtiyaç olmasa bile vaktin çogunu ofiste geçirmek
- Daha çok çalisabilmek için uykudan feragat etmek
- Basari elde etmeyi takinti haline getirmek
- Iste yasanabilecek herhangi bir basarisizliktan yogun bir korku duymak
- Ise ayrilan süre nedeniyle kisisel iliskilerde basarisiz olmak
- Yaptiklari is hakkinda sürekli olarak savunmaci tavir sergilemek
- Iliskilerden kaçinmanin bir yolu olarak çalismayi kullanmak
- Basa çikma mekanizmasi olarak çalismayi kullanmak
- Günlük hayattaki sorunlardan kaçinmak için çalismak
Sayilan bu belirtiler, is bagimliliginin gösteren belirtiler olsa da her hastada ayni sekilde ya da ayni derecede gözlemlenmez. Bu baglamda en iyi teshis için alaninda uzman bir psikiyatristten destek almak gerekir.
İş Bağımlılığının Etkileri
Is bagimliliginin birçok olumsuz etkisi bulunmaktadir. Uzun ve yorucu çalisma saatleri kisileri fizyolojik olarak etkilemekte bununla beraber yasanan stres de psikolojik olarak yipratmaktadir. Ayni zamanda iste geçirilen vaktin fazla olmasi sebebiyle kisinin aile hayati basta olmakla beraber sosyal hayati da oldukça etkilenmektedir.
Bu bagimliliga sahip kisilerde büyük olasilikla tükenmislik sendromu görülür. Yogun çalisma saatleri kisiyi zihinsel ve fiziksel olarak tüketebilir. Bu tükenmislik sendromu ile mücadele etmek durumunda kalan kisilerde zamanla depresyon görülmeye baslayabilir. Journal of the American Medical Association’da ifade edilene göre, iskolikligin sebep oldugu stres, bagisiklik sistemini zayiflatabilmektedir. Bu da kisinin hastalik riskini artirir. Bununla beraber ifade edildigi üzere uzun saatli çalisma süresi evde yasanabilecek huzursuzluklari tetikleyebilir. Böylece ev hayatinda sik sik çatisma ve tartisma yasanmasi muhtemeldir.
İş Bağımlılığının Tedavisi
Is bagimliliginin önüne geçebilmek uzun soluklu bir süreci kapsar. Nitekim ilk olarak bagimliligin belirlenmesi gerekir ki birçok kisi bunu kabul etme asamasinda güçlük çeker. Tüm bu süreç için en uygun yol profesyonel bir yardim almaktir. Is bagimliligi yasayan birçok bireye, davranisçi terapiler ya da grup terapi programlari uygulanabilir. Böylece kisi benzer sorunlarla mücadele eden diger insanlarla baglanti kurabilir ve saglikli bir destek kaynagi ile tedavi olabilir. Bununla beraber birebir tedaviler de oldukça faydalidir. Bilissel davranisçi terapi yöntemi ve hatta ilaçlar, dürtüleri, kaygiyi ve stresi kontrol altina almaya yardimci olabilir. Böylece is bagimliligin tetikleyici unsurlari da tedavi edilmis olur.
Kisiyi bu profesyonel yardima yönlendirmek de sürecin önemli bir parçasidir. Bu nedenle eger çevrenizde yukarida bahsedilen belirtilere sahip kisiler görürseniz bu kisileri bir akil sagligi uzmanina yönlendirmeniz kisi için oldukça önemlidir.
