Bağımlılığı yenmek, sorunun varlığını kabul etmekle başlar. Bu oldukça zor olabilir, ancak iyileşme ve değişim yolundaki en önemli adım bu noktadır. Bu noktaya gelmek hiç kolay değildir. Ama hayatınızı değiştirmek ve kontrolünü tekrar kazanmak gibi bir arzunuz varsa, samimi bir şekilde bağımlılık terapisi hakkında düşünmeye başlamanız gerekmektedir.
BAĞIMLILIK TEDAVİSİ ARINDIRMA (DETOKS) İLE BAŞLAR
Alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığınız varsa, muhtemelen tedavinize önce detoks yani arındırma ile başlamanız gerekecektir. Bu, bağımlı olduğunuz maddeyi bırakmak ve ardından maddenin vücudunuzdan temizlenene kadar beklemek anlamına gelir. Maddenin yoksunluk belirtileri de bu süreye dahildir. Detoks süresi ve şiddeti kişiden kişiye değişmektedir. Bunu, kullanılan madde, kişinin bağımlı olduğu süre, kişinin maddeyi ne kadar yoğun ve çok kullandığı, kişinin yaşı, genel tıbbi durumu gibi birçok faktör etkilemektedir. Detoks süreci içerisinde yoksunluk belirtileri şiddeti hafiften ağırıya değişebilmektedir. Alkol ve bazı uyuşturucu maddelerin yoksunluğunda ölümcül komplikasyonlar dahi gelişebilir. Bu yüzden arındırma süreci bağımlılık uzmanı olan bir psikiyatri hekimi tarafından yönetilmelidir. Risk durumuna göre hekim önerisi ile ayakta ya da yatarak tedavi planlanmalıdır.
REHABİLİTASYON
Uyuşturucu ve alkol bağımlılığını yenmek için hem ayaktan hem de yataklı tedavi rehabilitasyon programları mevcuttur. Çoğunlukla uzmanlar yatarak tedavinin ayıklık konusunda en iyi sonuçları verdiğine inanmaktadır, çünkü maddeden tamamen izole bir tedavi ortamının daha güvenli olduğunu bilirler. Ancak herkes yatarak tedaviden fayda görmez. Ayakta tedavi programları bağımlılığı yenmek için bazı avantajları vardır. Bağımlı birey madde isteğiyle baş etme stratejilerini fark eder ve ayık kalmaya yönelik değiştirebilir. Terapide uzun vadede davranış değişiklikleri geliştirerek hayatlarının kontrollerini tekrar kazanabilmelerine imkan sağlanır.
ACİL DURUM YÖNETİMİ
Acil durum yönetimi, öncelikle genç bağımlılar için uygulanan bir tedavi yöntemidir. Ülkemizde madde bağımlılığı için acil tedavi farklıdır. Acil tedavide yasaların izin verdiği çerçevede yani madde kullanımı nedeniyle bir kişi kendine ve etrafına zarar vermesi koşulunda kendi rızası aranmaksızın tedavi için yönlendirilir. Tedavi motivasyonu olmayan kişilerde terapi süreci çok etkin olmamaktadır. Bu yüzden öncelikle ilk fırsatta motivasyonel görüşme yapılmalıdır. Amerika ve Avrupa’da ise olumlu davranışlarının ödüllendirilmesi ve istenmeyen davranışlarının ise sonuçlarıyla yüzleşmesi şeklinde uygulanmaktadır. Davranışsal terapinin ilkelerini davranış değişikliği oluşturmak için kullanmaktadırlar.
BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ
Bilişsel davranışçı terapi günümüzde bir bağımlılık terapisi yönetimi olarak çok popüler hale gelmiştir. Bu terapi yöntemi bağımlı bireylere davranışlarını nasıl değiştireceğini öğretmeyi amaçlamaktadır. Terapistler, hastanın bağımlılığa neden olan ve sürdüren uyumsuz davranışlarını belirlemesi için hastayla birlikte çalışır. Hasta, bağımlılığın üstesinden gelmek için bu olumsuz davranışları olumlu olanlarla nasıl değiştireceğini öğrenir. Bu olumlu davranışlar tekrarlanarak davranışların doğal olarak değişmesi hedeflenir. Davranış değişikliği 1 ile 6 ay arasında gelişmektedir.
MOTİVASYONEL GÖRÜŞME
İnkârın iyileşmenin önündeki en büyük engeldir çünkü bağımlı kişiler durumlarının ciddiyetini çok geç fark ederler. Aile ve yakınları daha önce durumun ciddiyetini fark eder ve eyleme geçerler. Çoğu bağımlı birey ailesi ve yakınlarının isteğiyle tedavi sürecine girer, hatta onlar tarafından tedaviye zorlanırlar. Gerçekte henüz davranışlarını değiştirme arzuları yoktur. Bu durumda terapist, inkârı ortadan kaldırmak ve hastanın sorununu fark etmesini sağlamak için motivasyonel görüşme yapmalıdır. Motivasyonel görüşmede terapist yargısızdır, destekleyicidir, empatik ve etkin bir şekilde bağımlı bireyi dinler. Bağımlı bireyin durumunu kabul etmesi ve daha iyi olmak için değişmesi yönünde onu cesaretlendirir, destekler.
Randevu Talep Et
12 BASAMAK
12 basamak, Adsız Alkolikler tarafından oluşturuldu ve temel ilkeleri diğer bağımlılık türlerine uyarlandı. Birçok rehabilitasyon merkezi, diğer tedavilerin yanı sıra 12 basamağı kullanmaktadır. Ayıklığı sürdürmeye yardımcı olmak için bir destek grubuna aktif olarak katılmaya teşvik eder. On iki basamaktaki ana fikir bağımlı bireyin diğer üyelerle deneyimlerini ve hikayelerini paylaşması, böylece ayıklığını sürdürmesidir. Bu bir akran destek grubudur. Bu grup tüm dünyada milyonlarca insanın bağımlı davranışlarını değiştirmeye yardımcı olmaktadır.
AİLE TERAPİSİ
Bağımlılık, bir bireyden daha fazlasını etkileyen bir hastalıktır. Aile dinamikleri üzerindeki yıkıcı etkisi nedeniyle bir aile hastalığı olarak anılmaktadır. Ayaktan ve yataklı tedavi merkezlerinin çoğu, tüm ailenin etkilendiğini ve yardım edilmesi gerektiğini bildikleri için aile terapisi desteği sunmaktadırlar. Bağımlılık ve bunun altındaki sorunlar ele alınarak aile bireyleri arasında güven yeniden tesis edilmeye çalışılır.
TAMAMLAYICI TEDAVİ VE TERAPİLER
Bağımlılık terapisinde danışmanlık ve grup terapi seansları haricinde tamamlayıcı terapiler çok etkili oldukları için son zamanlarda oldukça popüler hale gelmiştir. Tamamlayıcı terapiler geri çekilme yani yoksunluk belirtilerini azalmaya yardımcı olur. Bireyi sadece bağımlılıktan ziyade bir bütün olarak tedavi etmek için tasarlanmışlardır. Akupunktur, hipnoz, masaj, gevşeme ve meditasyon teknikleri, yoga, beslenme terapisi, müzik terapisi ve sanat terapisi dahil olmak üzere rehabilitasyon kliniklerinde kullanılan çeşitli tamamlayıcı terapiler vardır. Tamamlayıcı terapiler stresi azaltma ve genellikle nüksün nedeni olan can sıkıntısını gidermede oldukça etkilidir. Akupunktur gibi tedaviler anksiyete için özellikle faydalıdır. Hipnoz bağımlılıkla başa çıkma stratejileri geliştirmek için kullanılmaktadır. Meditasyon, aşerme denilen madde kullanma isteğiyle mücadelede etkilidir. Egzersiz kayma yani tekrar madde kullanma ile mücadelede de çok faydalıdır. Birçok rehabilitasyon kliniği, hastaları için günlük egzersiz rutinleri oluşturmuştur. Özetle; Bağımlılık her kişiyi farklı şekilde etkiler, bu nedenle tedavinin kişiselleştirilmesi de önemlidir. Bir şeyin bir kişi için işe yaraması, herkes için işe yarayacağı anlamına gelmez. Zamanla ihtiyaçlar değiştiği ve değişeceği için tedavi planları da değişmelidir.