Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
TSSB, sadece beden bütünlüğünüzü bozan bir olaya doğrudan maruz kalmanız demek değildir. Tehdit almak, başkalarının başına gelen travmatik olaya şahsen şahit olmak, bir yakınızın travmatik bir olay yaşadığını veya tehdit edildiğini öğrenmek, herhangi bir travmatik olayın sansürsüz bir şekilde ayrıntılarına defalarca maruz kalmak buna dahildir.
Bu maruziyetten sonra yaşadığınız sorunlar bir aydan uzun süre devam eder, aile, sosyal ve iş yaşamınızda önemli sorunlara neden olur, ilişkilerinizi olumsuz yönde etkilerse TSSB olmuş olabilirsiniz.
Travma tedavisi, hayatınız üzerinde yeniden kontrol duygusu kazanmanıza yardımcı olur. TSSB için ilk önerilen tedavi travma terapisi olarak belirlenmiştir. Bazı durumlarda ilaç desteği gerekebilir.
Travma terapisi ile kendiniz, diğerleri ve dünya hakkında daha olumlu düşünmeniz mümkündür. Travma belirtileri ile nasıl daha adaptif bir şekilde baş edileceği öğrenilir.
Travma ile ilişkili depresyon, anksiyete, alkol ve uyuşturucu kullanımı sorunlarına müdahale edilir. Travmaya yalnız başınıza maruz kalmış ve yaşamış olabilirsiniz ama bu yükü kendi başınıza taşımak ve halletmek zorunda değilsiniz. TSSB tedavisinde etkili psikoterapi türleri şunlardır:
- Bilişsel terapi: Etkisi altında olduğunuz düşünce paternlerini, travmayla ilgili olumsuz inançlarınızı tanımanıza yardımcı olur. Bunları değiştirmeyi hedefler.
- Alıştırma tedavisi (Maruz bırakma): Bu bir davranışsal terapi yöntemidir. Korku ve kaçınma yaratan durumlar ve anılarla güvenli bir şekilde yüzleşmenize yardımcı olur. Böylece onlarla etkili bir şekilde baş etmeyi öğrenebilirsiniz. Alıştırma yani maruz bırakma terapisi, flashback (travmatik sık sık akla gelmesi) ve kabuslar için özellikle etkilidir. Günümüzde bu yaklaşıma uygun bir şekilde travma yaşadığınız ortama yeniden girmenizi mümkün kılan sanal gerçeklik programları da kullanılmaktadır.
- Uzun Süreli Alıştırma Terapisi: (Prolonged Exposure Therapy) ise travma sonrası stres bozukluğu tedavisi için tasarlanmış özel bir terapi programıdır ve Duygusal Bilgi İşleme Kuramı’na dayanır. Program haftada bir ya da iki kez sıklıkla yapılan, 1-1,5 saatlik görüşmelerden oluşur. Yaklaşık 9-12 hafta sürer.
- EMDR: Göz hareketleri duyarsızlaştırma ve yeniden işleme demektir. EMDR, travmatik anıları yeniden adaptif bir tarzda işlemeniz için geliştirilmiş bir travma terapisidir. Özellikle travma terapilerinde üstünlüğü kanıtlanmıştır.
Ayrıca terapistiniz, stresli durumlarla daha iyi baş edebilmeniz için stres yönetimi becerilerinizi geliştirmenize yardımcı olur.