Eskiden paranoid bozukluk olarak adlandırılan sanrılı bozukluk, ciddi bir akıl sağlığı rahatsızlığı olan psikotik bozuklukların bir türüdür. Sanrılı bozukluğa sahip kişiler, gerçeklik ve hayal arasındaki farkı ayırt edemezler. Sanrılar, bu bozukluğun temel belirtisidir ve genellikle gerçeklikle uyuşmayan, sarsılmaz inançlar olarak tanımlanır. Ancak, bu durum her zaman gerçeklikten tamamen uzak sanrıların var olduğu anlamına gelmez. Sanrılı bozukluk, gerçek hayatta karşılaşılabilecek olaylarla ilgili tuhaf sanrıların varlığına yol açabilir; örneğin, takip edilmek, zehirlenmek veya aldatılmak gibi. Bu tür sanrılar genellikle yanlış algılardan kaynaklanır ve gerçeklik ile çelişen durumlarla, abartılı bir şekilde karşılaşılabilir. Ayrıca, bazı kişiler, örneğin uzaylılar tarafından klonlanmak gibi, gerçek olmayan sanrılar da yaşayabilirler. Bu tür düşünceler, tuhaf sanrılar olarak kabul edilir.

Sanrılı bozukluğu olan kişiler, çoğunlukla sosyal yaşamlarına devam edebilirler ve normal şekilde çalışabilirler. Bu, sanrılı bozukluğu olan kişilerin diğer psikotik bozukluklara sahip kişilerden farkıdır. Ancak bazı durumlarda, sanrılı bozukluğu olan bireyler, hayalleriyle hayatlarını kesintiye uğratacak kadar meşgul olabilirler.

Sanrı Nedir, Neden Olur?

Sanrı, kişinin, kanıtlayamasa da doğru olduğuna inandığı bir düşünce olarak açıklanabilir. Ancak kültürel inançlar, sanrı tanımının dışında kalır. Sanrılar, kibir, kıskanlık ya da kötülük görme gibi duygularla ortaya çıkabilir. Sanrı gören kişi, başkalarının inancını önemsemeden kendi inançlarına sıkı sıkıya bağlı kalır.

Sanrıların ortaya çıkış nedenleri tam olarak bilinmemektedir, ancak psikolojik ve biyolojik tetikleyici faktörler olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, şizofreni ve sanrılı bozukluklar arasında genetik bir bağlantı olduğu gözlemlenmiştir. Bunun dışında fiziksel veya duygusal travmalar da sanrılı bozuklukların gelişmesine yol açabilir.

Sanrılı Bozukluklarda Sanrının Türleri

Sanrılı bozukluklarda, sanrının türü genellikle yaşanan sanrının ana temasına dayanır. Bu türler şunlardır:

Erotomanik: Bu türdeki kişiler, birinin kendilerine âşık olduğuna inanır ve bu kişiyle iletişim kurmaya çalışabilir. Genellikle bu kişi önemli veya ünlü birisi olabilir. Takip davranışı gösterilebilir.
Grandiyöz: Kişiler aşırı şekilde değerli, güçlü, bilgili veya önemli olduklarına inanır. Önemli bir keşif yaptıkları ya da çok yetenekli olduklarına inanabilirler.
Kıskanç: Bu türdeki kişiler, eşlerinin veya partnerlerinin sadakatsiz olduğuna inanır.
Persekütar: Bu türdeki kişiler, kötü muamele gördüklerine veya birisinin kendilerini gözetlediğine veya onlara zarar vermeyi planladığına inanır. Yasal makamlara sıkça şikayet başvuruları yapabilirler.
Somatik: Kişiler, fiziksel bir kusurları ya da tıbbi sorunları olduğuna inanır.
Karışık: Bu kişilerde yukarıdaki türlerden iki veya daha fazla sanrı türü bir arada yaşanabilir.

Randevu Talep Et

Sanrılı Bozukluk Belirtileri

Sanrılı bozukluğun belirtileri, genellikle tuhaf olmayan sanrıların varlığı olarak kendini gösterir. Bu bozukluğun en belirgin semptomu, sanrılardır. Görülebilecek diğer semptomlar ise şunlardır:

Sinirli, kızgın olmak
Düşük ruh haline sahip olmak
Sanrı ile ilgili gelişen halüsinasyonlar: Gerçekte olmayan şeyleri görmek, duymak veya hissetmek (Örneğin, kötü koku alma gibi bir inançla sürekli kötü koku almak)

Sanrılı Bozukluğun Nedenleri

Diğer birçok psikotik bozuklukta olduğu gibi, sanrılı bozukluğun kesin nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Araştırmacılar, çeşitli genetik, biyolojik ve çevresel/psikolojik faktörlerin bu durumu tetikleyebileceğini öne sürmektedir.

Genetik: Sanrılı bozukluk, sanrılı bozukluk veya şizofreni öyküsü bulunan aile bireylerinde daha yaygındır. Genetik faktörlerin etkisi olduğu düşünülmektedir. Diğer ruhsal bozukluklarda olduğu gibi, sanrılı bozukluk geliştirme eğilimi ebeveynlerden çocuklara geçebilir.
Biyolojik: Araştırmacılar, beynin belirli bölgelerindeki anormalliklerin sanrılı bozuklukların gelişimine nasıl etki edebileceğini araştırmaktadır. Beyindeki nörotransmitterlerin dengesizliği, sanrı semptomlarıyla ilişkilendirilmektedir.
Çevresel / Psikolojik: Sanrılı bozukluk, stres tarafından tetiklenebilir. Alkol ve uyuşturucu kullanımı da bu durumu artırabilir. İzole olma eğilimindeki insanlar, örneğin göçmenler veya duyusal engelli bireyler, sanrılı bozukluk geliştirmeye karşı daha savunmasız olabilirler.

Sanrılı Bozukluğu Tedavisi

Sanrılı bozukluk tedavisinde genellikle ilaç ve psikoterapi birlikte kullanılır. Ancak sanrılı bozukluk, sadece ilaçla tedaviye dirençli olabilir. Şiddetli semptomları olan kişiler, hastalıkları stabil hale gelene kadar hastanede kalmalıdır, çünkü kendilerine veya başkalarına zarar verme riski taşırlar.

Psikoterapi: Bu, sanrılı bozukluğun birincil tedavi yöntemidir. Hastaların daha sağlıklı, işlevsel tutum ve davranışlar geliştirmelerini teşvik eder.
Psikososyal tedaviler: Sanrılı bozuklukla ilişkili davranışsal ve psikolojik sorunlara yönelik çeşitli tedaviler yardımcı olabilir. Terapi, semptomların kontrolünü sağlar ve relaps öncesi uyarı işaretlerini tanıma konusunda hastaları eğitir.
Bireysel psikoterapi: Kişinin çarpıtılmış düşüncelerini fark etmesine ve düzeltmesine yardımcı olabilir.
Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT): Rahatsız edici duygulara yol açan düşünce kalıplarını tanımayı ve değiştirmeyi öğretir.
İlaçlar: Sanrılı bozukluğu tedavi etmek için kullanılan başlıca ilaçlar antipsikotiklerdir. Akıl sağlığı uzmanı, ilaçları terapi ile birlikte kullanmayı önerebilir.