Şizotipal kişilik bozukluğu, kişinin yalnızlaşmasına, düşünce yapısında farklılıklara, sıra dışı inançlarla gerçeklik algısında değişimlere yol açan ve şiddetli sosyal anksiyete ile karakterize bir psikiyatrik bozukluktur.
Bu bozukluğa sahip kişiler genellikle tuhaf olarak tanımlanır ve diğer bireylerle yakın ilişki kurmakta zorlanırlar. Çoğunlukla insanlardan uzak durmayı tercih eder ve ilişkiler içinde olmaktan rahatsızlık duyarlar. Davranışlarında ve konuşmalarında sıra dışı tutumlar sergileyebilir, duygusal ifadeleri sınırlı ve düz olarak nitelendirilebilir. Bu belirtiler, erken yetişkinlik döneminde başlar ve yaşam boyu devam edebilir.
Şizotipal kişilik bozukluğu, etkileri bakımından şizoid kişilik bozukluğu ve şizofreni arasında yer alır. Uzmanlar, bu rahatsızlıkların benzer genetik hassasiyetlere sahip kişilerde ortaya çıkabileceğini ancak hastalıkların şiddetinin hangi boyutta gelişeceğinin öngörülemediğini belirtmektedir.
Randevu Talep Et
Şizotipal Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Şizotipal kişilik bozukluğu belirtileri arasında şunlar yer alabilir:
- Alışılmışın dışında algısal deneyimler
- Olağandışı düşünceler, inançlar, algılar veya davranışlar
- Aile dışındaki kişilerle yakın ve kalıcı arkadaşlık ilişkilerinin olmaması
- Aşırı ve kalıcı sosyal anksiyete
- Özel güçlere sahip olma inancı
- Yalnız kalmayı tercih etme
- Çevreye karşı ilgisizlik
- Aktivitelerden zevk alamama, motivasyon eksikliği
- Birbiriyle bağlantısız konulardan bahsetme gibi farklı semptomlar
Şizotipal kişilik bozukluğu teşhisi sırasında uygulanabilecek bir laboratuvar testi bulunmamaktadır. Bu rahatsızlık nedeniyle hayat kalitesi düşen bireyler genellikle kaygı veya depresyon gibi diğer nedenlerle destek talep ederler. Teşhis için fiziksel muayene sonrasında kişinin yaşadığı şikayetler dinlenir. Şizotipal kişilik bozukluğunu diğer zihinsel bozukluklardan ayırmak için profesyonel bir değerlendirme gereklidir.
Şizotipal Kişilik Bozukluğu Nedenleri
Bu rahatsızlık genetik, çevresel, biyolojik ve öğrenilmiş davranışların bir kombinasyonu olarak ortaya çıkabilir. Ailesinde şizofreni veya başka bir psikotik bozukluğu olan kişilerde görülme riski daha yüksek olabilir.
Şizotipal kişilik bozukluğu olan bireylerde şu riskler artabilir:
- Depresyon ve anksiyete
- Diğer kişilik bozuklukları
- Şizofreni gelişimi
- Strese tepki olarak geçici psikotik dönemler
- Alkol ve uyuşturucu kullanım bozuklukları
- İntihar girişimleri
Ayrıca, iş, okul ve sosyal yaşamda ciddi zorluklar yaşanabilir. Şizotipal kişilik bozukluğu tedavisinde ilaç ve psikoterapi kombinasyonu uygulanabilir. Tedavi, bireyin gereksinimlerine göre planlanır ve sürdürülebilir bir iyileşme hedeflenir.