Yaşam kalitesi, bireyin hayatının konfor alanına hitap eden yaş, sosyal çevre ve eğitim düzeyi gibi değişkenler ile tanımlanan hayat standardıdır. Birey yaşadığı sosyal ve doğal çevreye dair ihtiyaç ve isteklerini tatmin edebilir.
Bu ihtiyaç ve istekler kimi çevreler tarafından ekonomik refah ile ilişkilendirilse de pek öyle olmadığını ifade edebiliriz. Yüksek bir gelire sahip olunsa dahi ağır strese maruz kalmak, gece ve gündüz çalışma saatlerinin karışması, mobbing’e maruz kalmak, psikolojik problemler ve bedensel hastalıklara sahip olmak yaşam kalitesinin düşmesine sebep olur. Örneğin ruh sağlığının bozukluğu işlevselliği bozduğu gibi gibi yaşam kalitesini de düşürebilmektedir. Hastalık sürdüğü müddetçe yaşam kalitesindeki azalma artarak devam eder. Bipolar bozukluğa sahip hastalarda hem psikopatolojinin hem de bilişsel bozulmanın şiddeti yaşam kalitesini etkilemektedir (Brissos S, Dias VV, Frey NB ve ark., 2008). Dolayısıyla hastalıkların başlı başına yaşam kalitesini azaltıcı bir rolü olduğunu söyleyebiliriz. Yaşam kalitesi söz konusu olduğunda psikopatolojinin ve organik hastalığın şiddeti gibi sürekliliği de yeni psikolojik rahatsızlıkları doğurmaktadır. Örneğin Twycross ve Linchter’in belirttiğine göre, yalnızlık ve ümitsizlik ileri evre kanser hastalarında baskın olduğundan depresyon, intihar ve anksiyete gibi semptomlar bu dönemde en sık rastlanan psikiyatrik sorunlardır ve hastanın yaşam kalitesini düşürmektedir (Twycross R, Linchter I., 1999). Hastalık evresine bağlı olarak yaşam kalitesindeki azalma sürekli olarak artarken, hastalığın sebep olduğu kontrol kaybı ve benlik saygısı sosyoekonomik faktörlerce de dengelenememektedir. Son olarak yaşam kalitesi ve hastalık ilişkisinin ters yönde bir bağıntı olduğu unutulmamalıdır. Hastalık azaldıkça, yaşam kalitesi artıyor olabileceği gibi, yaşam kalitesi azaldıkça hastalık artıyor olabilir. Böylelikle yaşam kalitesinin alt boyutları tek tek ele alındığında hastalığı tetikleyen etmenler daha anlamlı hale gelebilir.
Kaynakça Brissos S, Dias VV, Frey NB ve ark. (2008). Insight, quality of life and cognitive functioning in eutymic patients with bipolar disorder. . J Affect Disord . Twycross R, Linchter I. (1999). New York: Oxford University Press.
Uzm. Dr. Elvan Cicekci – Yasam Kalitesi ve Hastalik Arasindaki Iliski