Yıkıcı duygudurum regülasyon bozukluğu, genellikle çocuklarda rastlanılan bir durumdur. Aşırı sinirlilik ya da öfke kontrol edememe gibi sorunların var olmasına yol açar. Bu psikolojik rahatsızlık kontrol altına alınmazsa, klinik bakım gerekebilir. Öfke nöbetleri normal gelişim özellikleri gösteren çocuklar arasında oldukça yaygın olarak görülür. Ancak yıkıcı duygudurum regülasyon bozukluğu normal çocukluk huysuzluğundan çok daha fazlasıdır. Çocukların bu duygudurum bozukluğu sebebiyle yaşadığı öfkeli patlamaları aşırı yoğundur. Dolayısıyla bir çocuğun hayatının birçok alanında sorun oluşturabilecek önemli bozulmalara neden olabilir.
Uzman kişiler geçmiş dönemlerde çocuklara sıklıkla bipolar bozukluk tanısı konulmasından dolayı fazlasıyla endişeliydi. Bu endişeye çözüm olabilmek adına yıkıcı duygudurum regülasyon bozukluğu tanısı geliştirildi. Bu duygudurum bozukluğu, bipolar bozukluktan farklı özelliklere sahiptir. Örneğin, manik depresif davranışlar sergilemezler. Ek olarak şiddetli duygudurum düzensizlikleri yaşarlar.
Yıkıcı Duygudurum Regülasyon Bozukluğu Belirtileri
Yıkıcı duygudurum regülasyon bozukluğu, bir çocuğun psikolojisini önemli ölçüde bozarak öfke ve asabiyet oluşmasına neden olur. Bu şiddetli sinirlilik halinin iki belirgin etkisi bulunmaktadır. Bunlardan biri çocuğun sık sık öfke patlamaları yaşamasıdır. Diğeri ise bu patlamalar arasında hemen hemen sürekli olarak mevcut olan kronik, kötü huylu bir ruh haline sahip olmasıdır. Yıkıcı duygudurum regülasyon bozukluğu tanısı konulabilmesi için bir çocuğun göstermesi gereken belirtiler şunlardır:
- Şiddetli ve sık sık tekrarlanan öfke nöbetleri: Bu nöbetler bağırmayı, itmeye, vurmaya veya nesnelere zarar vermeyi içerebilir. Genelde haftada üç veya daha fazla kez meydana gelirler. Buna ek olarak bazı çocuklar bir hafta daha fazla ya da bir hafta daha az öfke nöbeti geçirebilir.
- Gereğinden fazla tepki gösterme: Normal gelişim gösteren bir çocuk istediği oyunu oynayamadığında yanındaki kişilere sinirlenerek bağırabilir. Ancak bu tanıya sahip bir çocuk fiziksel saldırganlık, aşırı ve yoğun patlamalar sergileyebilir.
- Çocuğun yaş seviyesine uygun olmayan öfke nöbetleri: 4 yaşındaki bir çocuğun yere oturup dakikalarca ağlaması ve çığlık atması olağandır. Ancak bunu 13 yaşındaki bir çocuktan görmek beklendik bir şey değildir.
- Yıkıcı duygudurum regülasyon bozukluğu tanısı, bu davranışların sıklıkla gözlemlendiği koşullarda konulabilir.
Randevu Talep Et
Yıkıcı Duygudurum Regülasyon Bozukluğu Nedenleri
Yıkıcı duygudurum regülasyon bozukluğunu meydana getiren etkenler kesin ve net olarak belirlenmemiştir. Ancak bu duygudurum bozukluğunun oluşmasına zemin hazırlayan bazı etkenler bulunmaktadır. Bu etkenler arasında çocukların genleri, mizaçları, zihinsel koşulları ve deneyimleri yer alır. Bu duygudurum bozukluğu erken çocukluk döneminde, yani 0-6 yaş arasında daha sık görülmektedir. Buna ek olarak diğer psikiyatrik rahatsızlıklarla birlikte de görülebilir. Bunlardan en yaygın olanı da depresif bozukluklarla birlikte ortaya çıkmasıdır. Çocuğun sahip olduğu mizaç, yıkıcı duygudurum regülasyon bozukluğunu meydana getirebilecek bir risk faktörü olabilir. Bu tarz mizaçlara sahip çocuklarda görülen bazı özellikler şunlardır:
- Huysuzluk
- Endişe
- Sinirlilik
- Kontrol edilemeyen davranışlar
- İstediğini elde edemeyince ağlama
- Sabırsızlık
- İtaatsizlik
Yıkıcı duygudurum regülasyon bozukluğu ile ilgili olan diğer risk faktörleri ise şunlardır:
- Ebeveyn tarafından yeterince desteklenmeme, ilgi görmeme
- Ebeveynlere belirli bir sebepten dolayı düşman olma
- Zararlı madde kullanımı
- Aile içi çatışmaların sıklıkla yaşanması
- Okuldaki disiplin sorunları
Bütün bu faktörler doğrudan yıkıcı duygudurum regülasyon bozukluğunu meydana getirmeyebilir. Ancak bu rahatsızlığın gelişmesine yol açabilecek zemini hazırlayabilir. O nedenle bu risk faktörlerinin oluşmasını önlemek ve bilinçli ebeveynler olarak hareket etmek gerekir.
Ebeveynlerin Yıkıcı Duygudurum Regülasyon Bozukluğu ile Başa Çıkmak İçin Yapabileceği Şeyler
eğer çocuğunuzda yıkıcı duygudurum regülasyon bozukluğu olduğunu düşündürebilecek belirtiler ile karşılaşıyorsanız yapabileceğiniz birkaç şey bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi elbette ki bir uzman ile görüşerek psikolojik destek almaktır. Danışacağınız uzmanlar hem sizin hem de çocuğunuz için en uygun tedavi planını hazırlayacaktır. Yazının bu kısmında sizlere önerdiğimiz hiçbir şey bu durumu tedavi etmek ve sorunu kökten çözmek için yeterli olmayacaktır. Bu öneriler ancak risk faktörlerini ya da belirtilerin etkisini azaltmaya sağlamaya yöneliktir. Buna ek olarak her ebeveynin bilmesi ve uygulaması gereken şeylerdir. Bahsi geçen durumla daha etkili bir şekilde başa çıkabilmenizi sağlayacak öneriler şunlardır:
- Çocuğunuzun belirli ortamlar ya da durumlar karşısında öfke nöbeti geçirme olasılığı olduğunu biliyorsanız bunun önüne geçmeye çalışın: Çocuğunuzu onu sinirlendirebilecek ya da öfke nöbetine sürükleyecek durumlardan uzak tutmak bazen yardımcı olabilir.
- Çocuğunuz fiziksel saldırganlık davranışlarına sahipse, evinizdeki tehlikeli nesneleri ulaşamayacak yerlerde tutmaya çalışın.
- Çocuklarınız uygun olmayan davranışlar sergilediğinde onlara ceza vermek yerine ödüllerini geri çekin: Örneğin “Eşyalarına zarar verirsen, arkadaşlarınla oynayamazsın.” demek yerine “Eşyalarına zarar verirsen, sana yenilerini almayız.” demeyi deneyin.
Bu öneriler durumu kontrol altında tutabilmeniz için zaman zaman sizlere yardımcı olacaktır. Ancak en etkili çözüm için bir psikologa başvurmayı unutmayın.