Ayrilma anksiyetesi çocukların gelişim dönemlerinde sıklıkla rastlanılan bir süreçtir. Çocuklar, gelişimlerinin normal bir parçası olarak ailelerinden ayrıldıklarında stres duydukları bir döneme girerler. Ancak bu dönem genelde 3 yaşlarının sonuna doğru bitmiş olur. Okul öncesi dönemde ve daha sonrasında hâlâ devam etmekte olan ayrılma anksiyetesi ise ciddi bir durumdur. Çocuğunuzun sahip olduğu ayrılma anksiyetesi, günlük faaliyetlerini yerine getirmesine engel olmaya başlayabilir. Böyle bir durum meydana geldiğinde profesyonel bir destek alması gerekecektir. Bu günlük faaliyetler; okula gitmek, arkadaşlarıyla vakit geçirmek ve kendi başına oyun oynayabilmek gibi eylemleri içerir. Ayrılma anksiyetesi yaşayan çocuklar ebeveynlerinden ayrıldıklarında büyük bir stres yaşarlar ve bundan dolayı bu faaliyetlerden geri kalabilirler.
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğuna Ne Sebep Olur?
Erken çocukluk gelişiminde bebeğin doğduğu andan itibarenki ilk altı ayına ayrılma birleşme dönemi denir. Bebekler bu dönemde kendisini emziren ebeveynin bedeninden yavaş yavaş uzaklaşabilmeyi öğrenir. Bu ayrılma birleşme dönemi dört alt evreden oluşmaktadır. Bebek doğar doğmaz ilk basamağı olan farklılaşma evresine giriş yapmaktadır. Farklılaşma evresinin bitimiyle alıştırma evresi başlar. Alıştırma alt evresini, üçüncü alt evre olan yeniden yakınlaşma izler. Bu evreyi de dördüncü alt evre olan bireyliğin pekişmesi ve coşkulu nesne sürekliliğinin başlangıcı dönemleri takip eder. Bu süreçleri sağlıklı bir şekilde atlatamayan çocuklar, ilerleyen dönemlerde ayrılma anksiyetesi bozukluğuna sahip olabilir. Aynı şekilde emzirme döneminde sıkıntılar yaşayan ya da annesinin kucağına çok bağlı kalan çocuklarda da bu sorun görülebilir. Bu nedenle ailelerinin bilinçli birer ebeveyn olması oldukça önemlidir.
Randevu Talep Et
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu Nedenleri
Bebeklikte ilk altı ayı kapsayan ayrılma-birleşme dönemi, bebeğin gelişimine uygun bir şekilde atlatılabilir. Bu durumda, ayrılma anksiyetesi bozukluğuna sahip olunmasının başka sebepleri olabilir. Bu sebeplerden bazıları şunlardır:
- Daha önce sevilen bir kişiden travmatik bir şekilde ayrılınması
- Sevilen bir kişinin kaybedilmiş olması
- Çocukluk döneminde sıklıkla “dediğimi yapmazsan seni terk ederim” şeklinde tehdit edilmiş olması
- Genetik nedenler
Yukarıda bahsedilen etkenler de hem çocuklarda hem de yetişkinlerde ayrılma anksiyetesi bozukluğuna yol açabilir.
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğunun Kişiler Üzerindeki Etkisi
Ayrılma anksiyetesi bozukluğu olan kişiler, sevdiklerine ulaşamadıklarında yüksek düzeyde kaygı hissederler. Stresli olurlar ve hatta bazen panik atak geçirirler. Bu anksiyete bozukluğuna sahip kişiler, sosyal olarak içlerine kapanık olabilir. Aynı zamanda sevdiklerinden uzaktayken aşırı üzgün hissederek etraflarında olan bitene dikkat etmezler. Bu bozukluğa sahip olan kişi eğer bir ebeveyn ise, çocuklarına katı kurallar koyan aşırı ilgili ve baskıcı ebeveynlik anlayışları sergileyebilirler. Yine bu kişi eğer bir ilişki içerisindeyse karşısındaki kişiye zorbalık yaparak onu yakınında tutmaya çalışan biri olabilir. Hayattaki her rolde bir takım sıkıntıların oluşması gözlemlenebilir. Bu nedenle bu rahatsızlığın tanısının konulması ve tedavi edilmesi oldukça önemlidir.
Yetişkin Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu
Bahsettiğimiz ayrılma anksiyetesi bozukluğu elbette ki sadece çocuklarda görülmez. Erken çocukluk döneminde olduğu kadar sık olmasa da yetişkinlerde de bu duruma rastlanabilir. Yetişkinler bu anksiyete türüne sahip olduklarında sevdiği insanlardan ayrı kaldıklarında onların başına kötü bir şey geleceğini düşünürler. Aile bireylerini ve yakın çevresini yalnız bırakmaktan korkarlar.
Çocuklardaki ayrılma anksiyetesi bozukluğu ile yetişkinlerdeki farklı tanılara sahiptir. Aynı belirtiler her iki yaş grubunda da aynı sonuçları vermezler. Bu nedenle bu hastalığın tanısını kendi başınıza koymanız pek de mümkün değildir. Eğer şüphelendiğiniz durumlar varsa bir psikolog ile görüşerek uzman desteği almanız en iyisi olacaktır.
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu Belirtileri
Hayatınızdaki kişilerin ruh sağlığı hakkında endişeleriniz olması oldukça normaldir. Bu nedenle onlara daha iyi yardımcı olabilmek istediğinizde, davranışlarında belirtiler aramaya başlayabilirsiniz. Birkaç belirti dahi olması, psikolog desteği almaya yönlendirebilmek için yeterlidir. Bazı yaygın ayrılma anksiyetesi bozukluğu belirtileri şunlardır:
- Evden veya sevdiklerinden uzakta olmak konusunda tekrarlayan ve aşırı miktarda sıkıntı
- Sevilen birini bir hastalık veya felaket nedeniyle kaybetme konusunda sürekli olarak aşırı endişeli olma hali
- Kaybolmak veya kaçırılmak gibi kötü bir şey olacağına dair sürekli endişe
- Ayrılık korkusu nedeniyle evden uzak durmayı reddetmek
- Evde tek başına olmak istememek
- Yanında sevdiği biri ya da ebeveyni olmadan ev dışında bir yerde uyumamak istememek
- Ayrılıkla ilgili tekrarlanan kabuslar
- Bir ebeveynden veya diğer sevilen birinden ayrı kalındığında baş ağrısı, kusma ve ishal gibi semptomlar göstermek
Randevu Talep Et
Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu Tedavisi
Hem çocukluk hem de yetişkinlik döneminde görülen ayrılık anksiyetesi bozukluğunun tedavisi, diğer anksiyete bozukluklarının tedavisine pek çok açıdan benzer. Destek aldığınız psikolog size çeşitli tedaviler önerebilir. Bunun yanında sizin için uygun olanı bulmadan önce birkaç farklı yöntemi sizinle birlikte deneyebilir. Olası tedaviler şunları içerir:
- Bilişsel Davranışçı Terapi
- Grup Terapisi
- Aile Terapisi
- Diyalektik Davranışçı Terapi
- Antidepresanlar, Buspiron (Buspar) ya da Benzodiazepinler gibi ilaçlar
Sizin için en uygun olacak tedavi yöntemi belirlendikten sonra; önce ayrılma anksiyetesi bozukluğu oluşmasına sebep olan tetikleyiciler saptanır. Ardından da anksiyete bozukluğunuz tedavi edilir. Eğer kendinizde ya da sevdiklerinizde ilgili belirtilere rastlıyorsanız, uzman desteği almayı ertelemeyiniz. Eğer bu bozukluğun ilerlememesi için önlem almazsanız, ileride pek çok başka psikolojik rahatsızlığa da yol açabilir. Buna ek olarak kişilerin günlük yaşantısında da pek çok sıkıntılar meydana gelmeye başlar. İşe ya da okula gitmeme, sosyal faaliyetlerde bulunamama gibi etkiler bu sıkıntılardan bazılarıdır. Bu nedenle bütün psikolojik rahatsızlıklarda olduğu gibi ayrılma anksiyetesi bozukluğunda da erken tedavi oldukça önemlidir.