Beden Şekil Bozukluğu

Neredeyse herkesin dış görünüşüyle ilgili beğenmediği, şikayetçi olduğu ve değiştirmek istediği bir özelliği vardır. Çoğu zaman kemikli burunlar, kusursuz olmayan dişler ya da bazı cilt problemleri bunlara örnektir. Ancak beden şekil bozukluğu rahatsızlığına sahip kişiler, normalden çok daha farklı olarak her gün saatlerce vücut kusurları hakkında düşünürler. Bu vücut kusurları her zaman gerçek olmak zorunda değildir. Sadece kusurların var olduğunu farz etmeleri, sürekli olarak bunun hakkında düşünmeleri için yeterlidir. Bu kişiler, sahip oldukları negatif düşünceleri kontrol edemez ve beden şekillerinin bozuk olduğuna inanırlar. Üstelik çevrelerinden gelen uyarılara karşı da kapalıdırlar. Bu nedenle oldukça yüksek şiddette duygusal süreçler yaşayabilir ve günlük faaliyetlerini aksatırlar. Hatta çoğu zaman başkalarının da kendilerinde bir şekil bozukluğu olduğunu düşünmesini engellemek için sosyal faaliyetlerden kaçınır ve kendilerini izole etmeye çalışırlar.

Bu rahatsızlık her yaştan ve her cinsiyetten kişide görülebilir. Ancak daha çok genç yetişkinlerde yaygındır. Beden şekil bozukluğuna sahip kişilere çevresindeki insanlar “kendine takıntılı, kendini beğenmiş, şımarık” gibi etiketler verebilirler. Bu durum, kişilerin rahatsızlığını tetikleyebilecek unsurlar arasında yer alabilir. Dolayısıyla bilinçli hareket etmek ve bu rahatsızlığa sahip kişileri yargılamak yerine bir psikoloğa yönlendirmek oldukça mantıklı olacaktır.

Beden Şekil Bozukluğu Belirtileri

Varsayılan ya da gerçekten var olan beden şekil bozuklukları hakkında sürekli düşünmek, istenmeyen ve kontrol edilmesi zor sonuçlara yol açabilir. Örneğin sosyal yaşamda, iş yerlerinde, okulda ya da diğer faaliyet alanlarında büyük engellere veya aksamalara neden olabilir. Bu durum beden şekil bozukluğu algısına sahip kişilerde sıkça gözlemlenir. Bahsi geçen kişilerde beden şekil bozukluğu ile ilgili rahatsızlıklar olduğunu düşündüğünüzde yapılması gereken ilk şey bir psikolog ile görüşerek uzman desteği almaktır. Eğer bu rahatsızlığın kendinizde olduğunu düşünüyorsanız, bir uzmana danışmakta geç kalmamalısınız. Bu rahatsızlığın varlığından şüphelenmenizi sağlayacak belirtiler şunlardır:

• Görünüşte başkalarının fark edemeyeceği ya da önemsiz olduğunu düşündüğü bir kusurla aşırı derecede meşgul olmak
• Görünüşü çirkin hale getiren ya da deforme eden bir kusurun var olduğuna inanmak
• Başkalarının dış görünüş ile ilgili herhangi bir yorumunda alay edildiğini düşünmek
• Sık sık aynayı kontrol etmek
• Kendine zarar vermek suretiyle kusurları gidermeye çalışmak (deri soymak, tırnaklamak vb.)
• Algılanan kusurları abartılı makyaj ya da kıyafetlerle gizlemeye çalışmak
• Sürekli başkalarının dış görünüşü ile karşılaştırma yapmak
• Başkalarından sık sık olumlu eleştiriler ve onay almaya çalışmak
• Mükemmeliyetçi eğilimlere sahip olmak
• Kozmetik yöntemlerden memnun kalmamak
• Sosyal durumlardan kaçınmak

Randevu Talep Et

Beden Şekil Bozukluğu Risk Faktörleri

Beden şekil bozukluğu algısı genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkmaya başlar. Bu dönemde akran baskısı ve vücut algısının gelişimi, kişilerin bedenleri ile ilgili rahatsız edici düşüncelere sahip olma eğilimini artırır. Bu rahatsızlık kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Aşağıdaki faktörler, beden şekil bozukluğu algısına yol açabilecek zeminler hazırlar:

• Beden şekil bozukluğu ya da obsesif-kompulsif bozukluğu olan aile bireyleri
• Çocuklukta alay edilme, ihmal ya da istismar gibi olumsuz deneyimler
• Mükemmeliyetçilik gibi kişilik özellikleri
• Toplumsal baskı veya güzellik standartlarına maruz kalma
• Anksiyete, obsesif-kompulsif bozukluk, depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklar

Beden Şekil Bozukluğu Teşhisi

Beden şekil bozukluğunu teşhis edebilmek için DSM-5 tanı ölçütlerine başvurulur. DSM-5, beden şekil bozukluğunu diğer bazı bozukluklarla birlikte sınıflandırır. Bu sayede uzman, hasta için gerekli olan testleri bu doğrultuda uygulayabilir. Testlerin doğru bir şekilde uygulanması, tanı koymada başarı oranını artırır.

Beden şekil bozukluğu tanısı için DSM-5 tanı ölçütleri şunlardır:

• Görünüme dair yoğun endişe
• Tekrarlayan davranışlar
• Günlük hayatı etkileyecek sorunların ortaya çıkması
• Yeme bozukluğu

Beden Şekil Bozukluğu Tedavisi

Beden şekil bozukluğu algısının tedavisi, kişinin durumuna ve tedaviye yaklaşımına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Genellikle uygulanan üç tedavi yöntemi bulunmaktadır: terapi, ilaç tedavisi ve hastanede yatarak tedavi.

Terapi yöntemi, kişiyi olumsuz düşüncelerinden kurtarmak, tetikleyicileri etkisiz hale getirmek, esnek düşünme yollarını öğretmek ve travmaların etkisini azaltmak amacıyla uygulanır. Terapinin yeterli olmadığı durumlarda ilaç tedavisi devreye girer. Eğer kişi bu tedavi yöntemlerini reddeder ve kendine büyük ölçüde zarar verirse, hastanede yatarak tedavi tercih edilir.