Pek çok insan ara sira farkinda olmadan cildi ile ugrasabilir. Örnegin bir yaranin kabugunu soyabilir ya da bir sivilceyi patlatabilir. Ancak cilt yolma bozukluguna sahip kisilerde bu durum çok daha farklidir. Cilt yolma ya da deri yolma bozuklugu bir kisinin yasam kalitesini ve genel sagligini çok büyük ölçüde etkileyebilir. Bu kisiler cilt yolma, deri koparma ve yaralari soyma gibi aliskanliklarinin önüne geçmediklerinde bunu kronik bir rahatsizligi dönüstürebilirler. Bazi kisiler akne, sivilce ya da benzeri diger cilt anormalliklerini (benler veya çiller gibi) daha 'normal' bir görünüme ulastiracaklarini düsündükleri için yolabilirler. Bu gibi tetikleyiciler ile meydana gelen cilt yolma bozuklugu; beden sekil bozuklugu ile de baglantili olabilir.
Bahsi geçen aliskanliklarin henüz baslangicinda olan kisiler kendilerini motive ederek ve yeni aliskanliklara yönlenerek cilt yolma bozuklugunun önüne geçebilirler. Ancak kronik seviyede cilt yolma ve buna bagli olarak kendine zarar verme durumlarina sahip olan kisiler muhakkak bir psikolog ile görüsmelidir. Hatta bu aliskanliklarin kontrol edilemediginin fark edildigi noktada yapilmasi gereken ilk sey de bir psikologa basvurmaktir.
Cilt Yolma Bozuklugu Neden Olur?
Cil yolma bozuklugu baska psikolojik rahatsizliklarla bir arada görülebilir. Örnegin; beden sekil bozuklugu algisina sahip olan kisiler ciltlerinde var oldugunu düsündügü problemlerden kurtulmak için yönme yöntemine basvurabilirler. Bu yönteme siklikla basvurduklarinda bunu kontrol edemeyecekleri bir aliskanlik haline getirerek cilt yolma bozukluguna da sahip olabilirler.
Buna ek olarak obsesif kompulsif bozukluk rahatsizligina sahip olan kisilerde de cilt yolma bozuklugu siklikla görülmektedir. Çünkü obsesif kompulsif bozuklugu olan kisiler tekrarlayan davranislari kontrolsüz bir sekilde gerçeklestirebilme egilimindedirler. Bu nedenle cilt yolma bozuklugu ile bir arada en çok görülen psikolojik rahatsizliklardan biri obsesif kompulsif bozukluktur.
Bütün bunlarin yani sira toplumsal baski, akranlardan dolayi yasanan kaygilar, stresle bas edememe ve çevresel etkiler de cilt yolma bozukluguna neden olabilir. Erken yasta bu bozukluk türüne sahip olan kisilerle siklikla vakit geçiren kisiler bu aliskanliklari taklit etmeye baslayarak kronik hale dönüstürebilirler. Cilt yolma bozuklugu nedeni her ne olursa olsun en kisa sürede tedavi edilmelidir. Çünkü bu hastalik ilerlediginde kisinin hem akil sagliginda hem de günlük hayatinda pek çok rahatsiz edici sikintilara yol açabilir.
Cilt Yolma Bozuklugu Belirtileri
Cilt yolma bozuklugu, vücut odakli olarak kronik bir sekilde siklikla tekrarlayan bir davranistir. Bu bozukluga sahip olan kisiler çil, ben, sivilce, su toplamasi ya da cilt yaralari gibi ögeleri tekrar tekrar yolabilir, kopartabilir ya da yirtabilir. Cilt yolma bozuklugu genellikle kadinlarda erkeklere kiyasla daha çok görülür. Bu rahatsziligin belirtileri neredeyse çogu zaman ergenlik ve genç yetiskinlik dönemlerinde görülmeye baslanir. Cilt yolma bozukluguna sahip olan kisilerin sergiledikleri belirtiler sunlari içerir:
- Birakmak için çok fazla mücadele edilmesine ragmen cilt yolma aliskanligindan kurtulamamak
- Cilt yolma nedeni ile sürekli tekrarlanan cilt sorunlarina ve açik yaralara sahip olmak
- Cilt yolma etkisi ile beraber gelisen önemli psikolojik, fiziksel veya sosyal bozukluklar yasamak
- Sürekli olarak cilt yolarak kesiklere, kanamaya veya morarmaya neden olmak
- Cildi "pürüzsüzlestirmeye" ya da "mükemmellestirmeye" çalismak için benleri, çilleri, lekeleri veya yara izlerini koparmaya, yolmaya çalismak
- Farkinda olmadan bilinç disi sekilde cilt yolma islemi gerçeklestirmek
- Endise ya da stres gibi duygularin etkisi altinda iken bu duygularla bas edebilmek için cilt yolmak
Insanlar pek çok farkli nedenle ciltlerini yolabilirler. Bazilari, algilanan kusurlari ortadan kaldirmaya mecbur hissederken; digerleri stres, can sikintisi ya da aliskanliktan gibi sebeplerle bunu yapar. Eger bu rahatsizik tedavi edilmezse cilt yolmaya bagli olarak lezyonlara, kanamaya, yara izlerine ve önemli psikolojik sikintilara yol açabilir.
Cilt Yolma Bozuklugu Tedavisi
Günümüzde cilt yolma bozuklugu için en sik uygulanan tedavi yöntemi psikoterapilerdir. Diyalog seklinde ilerleyen bu terapilerde rahatsizligin tetikleyicileri ve zararli etkileri azaltilmaya çalisilir. Cilt yolma bozukluguna sahip olan kisi küçük yasta olan bir birey ise terapilere ailelerin de katilmasi bazen etkili olabilir. Kisiler terapi yönteminden yeterince etkili bir sonuç alamadiklarinda ilaçli tedavi yöntemleri denenebilir. Ancak kisi; hiçbir tedavi yöntemine yanit vermiyor, tedavi olmak istemiyor ve kendine büyük oranda zarar veriyor ise hastanelerde yatili tedaviler uygulanir.
Dolayisi ile bu cilt yolma bozuklugu rahatsizligina sahip olan her kisi için farkli bir ideal tedavi yöntemi vardir. Bütün hastalarin bire bir ayni yöntem ile tedavi edilmesi ve hepsinin olumlu sonuç göstermesi mümkün degildir. Eger kendinizde ya da yakininizdaki herhangi bir kiside cilt yolma bozuklugu oldugundan süpheleniyorsaniz, bir psikologa basvurmaniz gerekir. Böylelikle hem tani koydurmak hem de tedavi yöntemini belirlemek için gereken adim atilabilir.
Cilt Yolma Eldiveni
Cilt yolma bozuklugu olanlar, özellikle ellerindeki deformasyonu gizlemek için eldiven kullanabilirler. Bunun yaninda hastaligin tedavi sürecinde de eldiven kullanimi oldukça etkili olabilmektedir. Hastanin cilt soyma dürtüsünü engellemesi adina eldiven takmasi, pek çok uzman tarafindan önerilir. Ayni zamanda geçtigimiz yillarda piyasaya, cilt yolma bozuklugundan muzdarip kisiler için üretilen eldivenler çikti. Bu eldivenler sayesinde anksiyete seviyesinin düsürülmesini amaçlaniyor.
