Uyku bozuklugu rahatsizliklari, kisilerin uyku düzenlerinde belirli degisikliklere yol açabilen durumlardir. Herhangi bir uyku bozuklugu bireylerin sagligini, yasam kalitesini ve gündelik hayatini kolaylikla etkileyebilir. Pek çok saglik sorunun risk faktörü kisilerin yeterince uyku yoksunlugu çekmesi ile birlikte meydana gelebilir. Gün içerisinde asiri seviyede uykulu olma hali, düzensiz sekilde nefes almak ve uyku esnasinda sürekli hareket etmek uyku bozukluklarinin belirtileri arasinda yer alir. Bunlara ek olarak kisilerin düzensiz bir sekilde uyumasi, uykuya dalarken çok fazla zorluk çekmesi de uyku bozukluklarinda yaygin olarak görülen durumlardir.
Çok sayida farkli uyku bozuklugu türü bulunmaktadir. Bu uyku bozukluklar genelde olusmalarini etkileyen sebeplere ya da kisiler üzerindeki etkilerine göre gruplandirilir. Uyku bozukluklari ayrica davranislariniza, nefes alma problemlerine ve dengesiz ruh haline sahip olmaniza da sebep olabilir.
Farklı Uyku Bozuklukları Türleri Nelerdir?
Birçok farkli uyku bozuklugu türü vardir. Bu türlerden bazilarina baska tibbi durumlar yol açabilir. En yaygin olan uyku bozuklugu türleri sunlardir:
- Uykusuzluk Hastaligi: Uykuya dalamama ya da uzun süre uyuyamama hastaligidir. Stres, anksiyete, hormonlar ya da sindirim problemleri bu hastaliga neden olabilir.
- Uyku Apnesi: Uyku esnasinda nefes almada duraklamalarin yasandigi uyku bozuklugudur. Bu, vücudun daha az oksijen almasina yol açan ciddi bir tibbi durumdur. Ayrica kisinin geceleri sik sik uyanmasina da neden olabilir.
- Parasomniler: Uyku halindeyken anormal hareketlerin ve davranislarin görüldügü bir uyku bozukluklari sinifidir. Örnegin: uyurgezerlik, sayiklamak, inilti, kabuslar, yatak islatma, dis gicirdatma veya çene kenetleme bu parasomniler arasinda yer almaktadir.
- Huzursuz Bacak Sendromu: Kisilerin kontrolsüz bir sekilde bacaklarini hareket ettirme ihtiyaci hissetmesine yol açan rahatsizliktir. Bu dürtüye bazen bacaklarda meydana gelen bir karincalanma hissi eslik eder. Bu semptomlar gün içinde ortaya çikarken, en çok geceleri görülür ve bu sekilde uyku problemlerine yol açar.
- Narkolepsi: Uyanikken meydana gelen "uyku ataklari" durumuna verilen addir. Bu uyku bozuklugu, aniden asiri derecede yorgun hissetmeye yol açar ve kisilerin birden bire uyumasina sebep olur.
Uyku Bozukluklarının Belirtileri
Uyku bozukluklarinda görülen belirtiler bozuklugun türüne ve kisideki seviyesine göre degisiklik gösterebilmektedir. Eger uyku bozuklugu baska bir tibi durumun yan etkisi olarak görülüyorsa da farkli belirtiler meydana gelebilir. Yaygin olarak görülen uyku bozuklugu belirtilerinden bazilari sunlardir:
- Uykuya dalma ya da uzun süre uyuma konusunda sikinti çekme
- Gün içerisinde uykusuzluktan kaynakli yorgunluk çekme
- Gün boyunca uyuma istegine yol açacak dürtülere sahip olma
- Nefes alma güçlükleri ve benzer nefes alma problemleri
- Uykuya dalarken alisilmadik veya hos olmayan dürtüler
- Uyurken olagandisi hareketlenmeler
- Uyku esnasinda gerçeklesen anormal durumlar
- Uyanma sürecinde asiri miktarda güçlük çekme
- Sinirlilik veya kaygi
- Iste, okulda ya da diger günlük hayat faaliyetlerinde bozulmus performans
- Konsantrasyon eksikligi
- Depresyon
- Kilo alma
Eger kendinizde ya da bir yakininizda bu belirtileri gözlemliyorsaniz uyku bozuklarindan birine sahip olmaniz muhtemeldir. Bu durumda bir psikolog ile görüserek profesyonel bir yardim alarak tedavi olmaniz gerekmektedir.
Uyku Bozukluğunun Neden Olduğu Hastalıklar
Yeterli ve kaliteli bir uyku çekmemeki kisilerin kendini yorgun hissetmesinden çok daha fazla seye yol açar. Örnegin kisilerde meydana elen uyku bozukluklari kisilerin bilissel islevlerini önemli düzeyde etkileyebilir. Çocuklarda ögrenme güçlügü ve benzeri durumlar ortaya çikabilir. Buna ek olarak her yastan insanda hafiza kaybina, kisilik özelliklerindeki degisikliklere ve depresyona yol açabilir.
Yeterince uyku uyuyamamis ve uyku bozuklugu tanisi almis kisiler günlük hayatlarinda önemli kararlar alirken güçlük çekebilirler. Kolaylikla sinirlenebilirler ve performanslarinda düsme meydana gelebilir. Olaylar karsisinda hemen tepki verememeye baslarlar. Bu da insanlarin trafik kazasi yasama, is ile ilgili problemlere sahip olma, denge kaybetme gibi durumlarla karsi karsiya gelmesini saglayabilir. Bütün bunlara ek olarak uyku kaybi obezite, diyabet ve kalp hastaliklarinin olusmasina da yol açar. Saymis oldugumuz bütün bu etkenler sonucunda kisilerin hayati çok farkli açilardan olumsuz yönde etkilenebilir. Bu nedenle bir uzman destegi almak ve tedavi görmek oldukça önemlidir.
Uykuya Dalamama Sorunu Nasıl Çözülür?
Uykuya dalamama sorunu, pek çok insanin sikayet ettigi bir durumdur. Günlük hayatta karsilasilan zorluklar sonucu gün sonunda uykuya dalmada zorluk yasanabilir. Verimsiz bir uyku da ertesi güne gereken enerjiyi toplamada engel olusturacaktir. Bu nedenle uykuya dalamama sorununun çözülmesi önemlidir.
Ilk olarak bir uzman ile görüserek muayene olmak gerekir. Pek çok durumda uykuya dalamama sorunu altinda farkli nedenler yatabilir. Sonrasinda doktor kontrolünde, kisiye uygun bir tedavi plani çikarilabilir. Bunun yaninda kisiler, geceleri stresten uzak duracak isler ile ilgilenebilir ve uykularinin gelmesini saglayacak yollara basvurabilir.
Uykusuzluk Tedavisi
Uykusuzluk, genellikle zihnin çok yogun ve dolu oldugu zamanlarda meydana gelir. Böyle uykusuzluk sorunlari, belirli dönemlerde ortaya çikar ve zaman içinde yok olur. Ancak kronik bir hale gelen ve yasam kalitesini düsüren durumlarda, mutlaka bir uzmana danisilmalidir.
Strese bagli uykusuzluk sorunlari uzmanlarin tavsiyeleri veya ilaçlarla tedavi edilebilir. Kisa süreli uykusuzluk sorunlari ise tedavi gerektirmeden ortadan kalkabilmektedir. Bunun yaninda kronik uykusuzlukta, uykusuzlugun altinda yatan neden ögrenilmeli ve buna göre bir tedavi plani gelistirilmelidir. Uykusuzluk tedavisi, uzman bir doktor tarafindan yapilmalidir. Gereken durumlarda ilaç tedavisi ile desteklemek de mümkündür.
